Een Nederlandse particulier heeft ter gelegenheid van het afscheid van directeur Wim Pijbes de aankoop van een zeldzame zilveren jachthoorn door het Rijksmuseum mogelijk gemaakt. De hoorn werd vervaardigd in opdracht van koning Willem II als prijs voor de winnaar van paardenraces die op 21 juni 1849 werden verreden op de renbanen van de koninklijke domeinen in Apeldoorn.
Maker van de hoorn is zilversmid Johannes Mattheus van Kempen, grondlegger van de firma ‘Koninklijke Nederlandse Fabriek van gouden en zilveren werken J.M. van Kempen & Zonen’ te Voorschoten. In binnen- en buitenland werd de zilveren hoorn volgens het Rijksmuseum gezien als een opmerkelijke prestatie.
Plume Stakes
Paardenraces zijn vooral een Engels fenomeen (denk aan Royal Ascot) maar in de negentiende eeuw werden ze ook in Nederland populair, en de belangstelling van koninklijke zijde was groot. Op de koninklijke domeinen van Apeldoorn en Scheveningen werden op instigatie van Willem II renbanen aangelegd. In Apeldoorn werden de zogeheten ‘Plume Stakes’ verreden en de winnaar ontving daar in 1849 deze zilveren hoorn.
Geblinddoekte valk
Vorm en versiering van de hoorn verwijzen direct naar de jacht. Zo is het model ontleend aan een ossenhoorn, en zijn in de decoratie zowel roof- als prooidieren opgenomen. Verscholen in asymmetrisch rococo rankenwerk wordt een hert belaagd door een jachthond, een vos ingesloten door een leeuwenpaar en wacht een geblinddoekte valk tot deze wordt losgelaten op zijn prooi.
“Net zo belangrijk als het ontwerp was de manier waarop een voorwerp werd gemaakt. Gedreven zilver werd hoog gewaardeerd omdat daardoor een uniek, door een kunstenaar gemaakt object ontstond.”
Gedurende het directeurschap van Wim Pijbes (2008-2016) werd de zilververzameling van het Rijksmuseum uitgebreid.
“Belangrijke aanwinsten als de vaas van Vechte uit 1843 en het schuttersketen van Zevenbergen uit 1546 waren zonder particuliere bijdragen niet mogelijk geweest. Om de scheidend hoofddirecteur te bedanken heeft een particulier nu de aankoop van de zilveren hoorn mogelijk gemaakt. De hoorn is te zien in de vaste opstelling van het Rijksmuseum.”
Wim Pijbes wordt algemeen directeur van Voorlinden, een nieuw museum voor hedendaagse kunst en bijbehorend natuurgebied tussen Scheveningen en Wassenaar. Ter gelegenheid van zijn afscheid zijn onder de titel Wim Pijbes’ keuze tot en met 25 september ook acht andere aanwinsten te zien, voorzien van zijn persoonlijk commentaar.
