Bij graafwerkzaamheden voor de aanleg van een nieuw gemaal bij Monnickendam zijn de bodem en wanden van een laatmiddeleeuwse sluis gevonden. Volgens archeologen gaat het om een van de grootste waterwerken uit deze perioden die ooit in ons land is gevonden.
Het archeologisch onderzoek is inmiddels zo ver gevorderd dat een groot gedeelte van de houten sluis vrij ligt. Onderzoekers omschrijven de constructie als een houten, rechthoekige koker. Over de gehele bodem ligt een eikenplanken vloer met daarop de zware eikenbalken constructie van de sluis. Op basis van het eerste onderzoek concluderen de archeologen dat de sluis een lengte had van circa 35 tot 40 meter en ongeveer 6,5 meter breed en minstens 2,5 meter hoog was.
Over de sluis is weinig gepubliceerd. Er zijn enkele publicaties waarin de aanleg van de dam in de zogenoemde Purmer Ee wordt gedateerd vlak na 1400. De beschrijvingen verwijzen naar een manuscript uit 1567. De gemeente Waterland:
“De sluis in de dam zou volgens de informatie rond 1403 zijn aangebracht. En rond 1567 zou men ook al bezig zijn met een nieuwe sluis. Het is mogelijk dat met het in gebruik nemen van de ‘nieuwe sluis’ de oude in de dam buiten gebruik is gesteld. Voor een referentie van dit soort sluizen zijn slechts enkele voorbeelden binnen Noord-Holland en Nederland bekend. Zo is er in de Spoortunnel in Rotterdam in de jaren ’90 van de vorige eeuw een vergelijkbare sluis opgegraven.”
De komende tijd wordt de sluis verder onderzocht.
