Lood om oud ijzer – Herkomst en betekenis

De uitdrukking ‘lood om oud ijzer’ is een gezegde dat behoorlijk bekend is. Maar wat betekent lood om oud ijzer precies? En hoe komen we aan deze uitdrukking?

De uitdrukking lood om oud ijzer houdt in dat twee zaken of dingen weinig van elkaar verschillen. Beide zaken of dingen komen dus op hetzelfde neer.

Herkomst van het gezegde

Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) biedt een verklaring voor de herkomst van de uitdrukking. Eeuwenlang waren ijzer en lood ongeveer evenveel waard, in elk geval tussen de veertiende en de zeventiende eeuw. In de uitdrukking betekent het woordje ‘om’ voor. Dus of je nu lood voor ijzer ruilt of andersom: het maakte qua waarde niets uit.

Vroeger werd de uitdrukking ook wel gebruikt als alternatief voor ‘met gelijke munt terugbetalen’ of ‘op dezelfde wijze behandelen’.

Andere uitdrukkingen met lood of ijzer

Er zijn nog diverse andere uitdrukkingen en gezegden waar de termen ijzer en lood in voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan: ‘je moet het ijzer smeden als het heet is’, ‘met het lood in de schoenen lopen’ of ‘ijzer scherpt men met ijzer’. Verder kun je denken aan zegswijzen en uitdrukkingen als: ‘uit het lood geslagen zijn’, ‘zo zwaar als lood’ of ‘lood in het gat hebben’.

Bronnen ▼