Redactie
Museum Prinsenhof Delft wijdt een tentoonstelling aan het leven van Johannes Vermeer. In de tentoonstelling, die te bezoeken zal zijn vanaf februari volgend jaar, wordt speciaal stilgestaan bij het netwerk van de kunstenaar en zijn relatie met de stad Delft.
Aan de hand van ruim 100 objecten uit binnen- en buitenland, waaronder topstukken van Delftse schilders, kunstnijverheid, kaarten, prenten, tekeningen, boeken, egodocumenten en andere archivalia, wil het museum een beeld schetsen van het stadsklimaat in de zeventiende eeuw. De tentoonstelling loopt parallel aan een grote Vermeer-tentoonstelling in het Rijksmuseum.
“Ze ontmoeten een man van vlees en bloed: echtgenoot, schoonzoon, ondernemer, vader van vijftien kinderen en herbergier. Zo komen ze dichter bij de man achter de mythe en begrijpen ze beter hoe Vermeer kon uitgroeien tot een van de meest geliefde kunstenaars uit de zeventiende eeuw.”
Vermeer was actief in Delft in een periode dat de plaatselijke schilderkunst en met name het Delftse genrestuk tot een hoogtepunt kwam. Belangrijke meesters als Paulus Potter, Emanuel de Witte en Jan Steen verbleven enige tijd in Delft en schilders als Carel Fabritius, Gerard Houckgeest en Hendrick van Vliet stonden aan de basis van belangrijke artistieke innovaties door hun nieuwe kijk op perspectief, ruimte en licht. Johannes Vermeer profiteerde van deze artistieke impulsen die hij op zijn eigen manier verwerkte.
De tentoonstelling presenteert topstukken van belangrijke meesters in Delft in de periode 1650-1675: Pieter de Hooch, Jan Steen, Gerard Houckgeest, Cornelis de Man, Anthonie Palamedesz en Maria van Oosterwijck. Aan de hand van hun schilderijen schetst het museum het artistieke klimaat rondom Vermeer dat hem mede vormde als kunstenaar.
Topstukken in de tentoonstelling
De koppelaarster uit 1622 van Dirck van Baburen (Museum of Fine Arts, Boston) is een sleutelwerk in de tentoonstelling. Het schilderij behoorde mogelijk tot de collectie van Maria Thins, de schoonmoeder van Vermeer bij wie hij met zijn vrouw en kinderen inwoonde. Vermeer schilderde het werk in de achtergrond van Dame zittend aan het klavecimbel (National Gallery, Londen). Behalve deze rechtstreekse verwijzing is Vermeer in zijn vroege werk beïnvloed door Utrechtse caravaggisten zoals Van Baburen. Het thema van de koppelaarster nam hij zelfs letterlijk over.
Een ander topstuk is het schilderij Adolf en Catharina Croeser aan de Oude Delft (ook bekend als De burgemeester van Delft en zijn dochter) uit 1655 van Jan Steen uit het Rijksmuseum. Steen was maar korte tijd actief in Delft, maar toen maakte hij wel dit portret van de rijke korenhandelaar Adolf Croeser en zijn dochtertje Catharina van dertien, die schuin tegenover Steen woonden. Tegelijkertijd portretteerde Steen twee bedelaars naast de welgestelden. In één oogopslag zijn het arme én rijke Delft te zien. Een realiteit waar Vermeer ook mee te maken kreeg: na zijn jaren vol voorspoed – hij behoorde door zijn trouwen met de rijke Catharina Bolnes tot een hogere, welgestelde stand – stierf hij uiteindelijk arm. En liet hij vrouw en kinderen met schulden achter.
In de tentoonstelling zijn straks ook verschillende archiefstukken te zien die zijn verbonden met het leven van Vermeers familie, vrienden en collega’s: boedelinventarissen, testamenten, huwelijken, geboortes, conflicten en begrafenissen. Verder geven zeventiende-eeuwse stadsgezichten, prenten en kaarten een beeld van het Delft zoals Vermeer het zag.
De tentoonstelling Het Delft van Vermeer loopt van 10 februari t/m 4 juni 2023
