De rechtbank in Den Haag heeft woensdag geoordeeld dat Nederland aansprakelijk is voor de deportatie van ruim driehonderd mannen in Srebrenica in 1995. Daarnaast heeft de rechtbank aangegeven dat de Nederlandse staat niet verantwoordelijk is voor de val van de enclave, omdat het uitblijven van luchtsteun niet aan Nederland toe te rekenen valt.
De rechtszaak was aanhangig gemaakt door nabestaanden van mannen die in 1995 werden gedeporteerd en nooit meer terug kwamen.
Srebrenica viel op 11 juli 1995. De moslimenclave werd negentien jaar geleden onder de voet gelopen door het Bosnisch-Servische leger onder leiding van Ratko Mladic. Het Nederlandse VN-bataljon Dutchbat dat aanwezig was in Srebrenica kon de hierop volgende genocide niet voorkomen. Naar schatting achtduizend moslimmannen en -jongens werden na de val van de moslimenclave om het leven gebracht.
Volgens de rechtbank is Nederland niet verantwoordelijk voor de dood van deze achtduizend mannen. Wel is Nederland aansprakelijk voor de deportatie van driehonderd van de mannen na de val van de enclave. Het gaat om mannen die vanaf de namiddag van 13 juli werden gedeporteerd. Pas vanaf dat moment, zo oordeelt de rechter, kon Dutchbat weten dat er door de genocide werd gepleegd Bosnische Serviërs. Er waren toen nog maar driehonderd mannen op de basis aanwezig.
De rechtbank vindt dat Dutchbat er rekening mee had moeten houden dat de kans zeer reeël was dat deze mannen gedood zouden worden.
De uitspraak is bijzonder omdat de Moeders van Srebrenica, die de zaak aanspanden, eerder door zowel de Hoge Raad als het Europese Hof van Justitie in het ongelijk werden gesteld. De opvatting van de rechters was steeds dat de staat niet verantwoordelijk kon worden gehouden voor handelingen van Nederlandse blauwhelmen in 1995 in Srebrenica. Acties van Dutchbat konden alleen toegerekend worden aan de VN, de organisatie waarvoor Nederland destijds de missie in Bosnië uitvoerde. De VN is vanwege haar immuniteit echter niet te vervolgen.
Vorig jaar werd de Nederlandse staat al wel aansprakelijk gesteld voor de dood van drie moslimmannen in Srebrenica.
