Dark
Light

Oudste Nederlandse scheepswrak ooit in Noordzee gevonden

2 minuten leestijd
Hout van het wrak (Foto: RCE)
Hout van het wrak (Foto: RCE)

Onderzoekers hebben recent een Nederlands scheepswrak uit het begin van de zestiende eeuw gevonden. Het gaat om het oudste zeevarende schip dat ooit in de Noordzee is gevonden. De ontdekking werd gedaan tijdens het ruimen van zeecontainers, die in de nieuwjaarsnacht overboord sloegen van de MSC Zoe, het grootste containerschip ter wereld. Een geluk bij een ongeluk dus.

De vondst is woensdag gepresenteerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), in bijzijn van minister Ingrid van Engelshoven. Er zijn in totaal 23 stukken hout, leggers en planken, gevonden. Wetenschappers hebben inmiddels ontdekt dat de balken van het schip in de herfst van 1536 werden gekapt. Het schip, dat vermoedelijk een gladde romp had en ongeveer dertig meter lang was, moet kort hierna gebouwd zijn.

Een van de gevonden balken (Foto RCE)
Een van de gevonden balken (Foto RCE)

Merktekens op de koperplaten (Foto: RCE)
Merktekens op de koperplaten (Foto: RCE)
Bijzonder is dat ook een deel van de lading is aangetroffen: ongeveer vier ton aan koperen platen. Deze platen werden vermoedelijk gebruikt om munten van te maken. Het is de oudste koperen scheepslading die ooit in Nederland is gevonden. De koperplaten zijn gedateerd rond 1540. Op de platen zijn merktekens van de familie Fugger aangetroffen. Deze familie had in de zestiende eeuw de monopolie op koperproductie. Minister Van Engelshoven tijdens de presentatie:

“Deze vondst kan met recht een geluk bij een ongeluk genoemd worden. Tijdens het bergen van de containers is deze spectaculaire ontdekking gedaan. Ik ben heel nieuwsgierig naar welke informatie nog meer boven water gaat komen. Dat is ook het mooie van archeologie: het prikkelt je nieuwsgierigheid en voorstellingsvermogen. Ik vind deze vondst echt een verrijking van het Nederlands erfgoed.”

Het gevonden schip is waarschijnlijk gebouwd in de Nederlanden. Door de herkomst van de lading vermoedt men dat het uit Gdansk onderweg was naar Antwerpen. Er liggen waarschijnlijk nog veel resten op de bodem. Komende zomer gaat de RCE daar duikend onderzoek op uitvoeren, om te kijken wat er nog ligt en hoe die restanten behouden kunnen blijven. De reeds geborgen resten worden eerst onderzocht en geconserveerd. Daarna wordt bekeken waar ze heengaan.

Verpakking van de koperplaten (Foto: RCE)
Verpakking van de koperplaten (Foto: RCE)

Zeewaardig

Overzicht van het zoekgebied, met bekende scheepswrakken (Afb: RCE)
Overzicht van het zoekgebied, met bekende scheepswrakken (Afb: RCE)
Er zijn in het verleden wel oudere schepen gevonden, ook in de polder, op de bodem van de voormalige Zuiderzee. De term ‘zeewaardig schip’ gebruiken onderzoekers echter voor schepen die daadwerkelijk in staat waren om grote oversteken te maken. Maritiem archeoloog Thijs Coenen over de schepen die eerder in de polder zijn gevonden:

“Deels waren dit schepen die enkel aan kust- en binnenvaart deden, maar een enkele was ook geschikt voor grote zeevaart. Dit is echter het oudste wrak dat op de Noordzee is gevonden. Bovendien is van enkele schepen in de polders geen exacte datering bekend, van deze wel.”

Boek: Schatten en scheepswrakken, boeiende onderwaterarcheologie in de Noordzee

×