Het Mataró-scheepsmodel is bijna een eeuw ouder dan werd aangenomen. Dat bleek eind 2008 uit onderzoek van het Maritiem Museum Rotterdam. Van dit veruit oudste scheepsmodel van West-Europa werd lang aangenomen dat het afkomstig is uit het einde van de vijftiende eeuw.
Het was voor het eerst dat een scheepsmodel aan zulk diepgaand onderzoek werd onderworpen. Afgezien van de ouderdomsbepaling leverde het onderzoek meer verrassende uitkomsten op. “Er is bijvoorbeeld langere tijd aangenomen dat het Mataró-model gebouwd is van kurkeik”, vertelde Jeroen ter Brugge, hoofd Collecties van het Maritiem Museum Rotterdam en tevens nauw betrokken bij het onderzoek. “Tijdens het onderzoek werden op verschillende plaatsen flinterdunne plakjes hout van het model afgesneden. Kurkeik werd niet aangetroffen, maar wel moerbei, wilg, grove den en populier. Deze soorten komen veel voor in het Middellandse zeegebied”.
Langzaam worden alle geheimen van het Mataró-model ontrafeld. Zo werd ook een doorbraak geboekt in het onderzoek naar de vraag of het model een realistisch schip uit de vijftiende eeuw voorstelt en er is meer bekend over de betekenis van de schilderingen. “Het interessante is dat elke oplossing weer nieuwe onderzoeksvragen oplevert”, aldus ter Brugge.
Het Mataró-model heeft sinds eind 2008 een vaste plaats in het museum in Rotterdam. Volgens de overlevering is het scheepsmodel afkomstig uit een kapel in Mataró, een kustplaats bij Barcelona. Het Mataró-model is een votiefmodel omdat het vermoedelijk door een schipper aan de kerk is geschonken om zijn dankbaarheid te tonen voor een behouden thuiskomst.
Frits Lugt
Rond het begin van de twintigste eeuw kwam het Mataró-model in de kunsthandel terecht. Na enkele omzwervingen werd het model in 1930 door de bekende kunstverzamelaar en -handelaar Frits Lugt verkocht aan de Rotterdamse havenbaron D.G. van Beuningen, die het in bruikleen gaf aan het Maritiem Museum Rotterdam. In 1981 verwierf het museum het van diens erfgenamen.
