Indianen op het footballveld

Dit weekend is de Super Bowl gepeeld, de hoogmis van het American Football. Football is een All American sport, omdat echt alle Amerikanen, dus ook de native Americans hebben bijgedragen aan het volwassen worden van dit populaire maar bikkelharde spel.

Football in een notendop is rugby met landjepik. Het spel is ontstaan in het laatste kwart van de negentiende eeuw na de burgeroorlog. Bij gebrek aan oorlog moesten de mannen fit blijven en vooral niet ‘feminiseren’. In Europa was dat de aanzet voor gymnastiekonderwijs, in de VS ging het er veel harder aan toe. Het aantal mensen dat dood of halfdood van het veld is gedragen, is aanzienlijk. Football, da’s pas echt oorlog!

Fit

Niet alleen de nieuwkomers moesten fit blijven, ook de Native Americans moesten gered worden van de ondergang. Dat vond met name Generaal Richard Pratt die jaren daarvoor met zijn legers duizenden indianen had afgeslacht. Hij pleitte voor racial equality en stichtte in 1879 een internaat voor native Americans: The Carlisle Indian School. Het was een instituut waar de indianenkinderen uiteraard een ‘complete make over’ kregen. En daar hoorde ook football bij. Hoewel de kinderen de school als een gevangenis ervoeren waren ze wel dol op het spel.

Football was in deze periode nog geen grote sport. Het werd al wel op de colleges gespeeld en de eerste echte wedstrijd van Carlisle was tegen Yale in 1896. Tot grote verbazing van het publiek scoorde Carlisle de eerste touch down. Carlisle kreeg na afloop een staande ovatie van het publiek, maar het was wel duidelijk dat de nieuwe Amerikanen fysiek veel sterker waren dan de native Americans. En wie niet sterk is moet valsspelen!

De eerste bijdrage van de Carlisle leerlingen aan de sport was een combinatie van innovatie en bedrog. Nou ja bedrog? Er waren gewoon nog geen regels voor, zullen we maar zeggen. Zo naaiden de leerlingen een nep-football van stukjes leer op hun shirt, zodat de tegenstander niet wist wie nu de bal eigenlijk in handen had. Of ze stopten stiekem de bal bij een scrum achter in het speciaal daarvoor geprepareerde shirt van een teamgenoot, die vervolgens rustig met de bal op zijn rug naar voren kon lopen als de anderen nog op zoek waren naar de bal. Elk jaar dat Carlisle gespeeld had werden de regels weer aangescherpt. Maar het was niet alleen bedrog, er was ook een grote innovatie!

Rampjaar

1905 Was een rampjaar voor het football. In het speelseizoen vielen maar liefst negentien doden. Het football leek zelf ook ten dode opgeschreven als Teddy Roosevelt zich er niet persoonlijk mee had bemoeid. Hij wilde het spel redden van de ondergang al was het maar omdat zijn zoon dol was op het spel. Besloten werd dat de vrije ruimte op het veld beter benut moest worden. De bal mocht nu geworpen worden naar teamgenoten. Dat was koren op de molen van Pop Warner de coach van Carlisle.

Spiral Throw

Warner ging experimenteren met werptechnieken en aerodynamica. En al doende kwam hij tot de best mogelijke worp: the spiral throw. Warner leerde de indianen om de bal zo te werpen dat hij in de lucht om zijn eigen as draaide. De spiral throw geldt nog steeds als de beste footballworp.

Het publiek dat de worp voor het eerst zag was stomverbaasd dat die rare bal zo lang in de lucht kon blijven. Het spel ging er met sprongen op vooruit, maar de hardheid bleef. Elke vrije man werd in de nieuwe procedure gewoon keihard omgekegeld en er bleven doden en veel gewonden vallen. Wij kunnen ons daarom niet voorstellen dat in een beschaafd land kinderen vanaf vier jaar mogen deelnemen aan zo’n gevaarlijke sport.

~ Max Dohle
Max Dohle is sporthistoricus en schrijver. Op Myjour publiceert hij over sportgeschiedenis.