Rust er nog auteursrecht op het dagboek van Anne Frank?

Rust er nog auteursrecht op het dagboek van Anne Frank? Die vraag staat centraal in een juridisch conflict tussen enerzijds het Anne Frank Fonds, dat de rechten op het dagboek beheert, en instellingen zoals het Anne Frank Huis die de dagboekteksten vanaf vandaag vrij willen kunnen gebruiken.

Het Achterhuis - Anne Frank — Het Achterhuis – Anne Frank

Normaal gesproken vervalt het auteursrecht op 1 januari van het jaar waarin het zeventig jaar geleden is dat de auteur overleed. Anne Frank overleed begin 1945. Het Joodse meisje bezweek vermoedelijk aan de gevolgen van vlektyfus. Dit jaar is dat zeventig jaar geleden en daarmee zou het auteursrecht van Het Achterhuis, de titel waaronder het dagboek van Anne Frank werd uitgebracht, in het publieke domein zijn gekomen.

Het Anne Frank Fonds in Basel betwist dat. Het stelt dat Anne Franks vader Otto Frank als mede-auteur moet worden aangemerkt aangezien hij de teksten na de oorlog, in verband met de publicatie, redigeerde. Volgens het fonds moet de dagboekuitgave die het NIOD in 1986 uitbracht daarnaast als uitgangspunt worden genomen in de kwestie van het auteursrecht. Het fonds werd in 1963 opgericht door Otto Frank.

Hoog spel

Voormalig NIOD-woordvoerder David Barnouw, die veel over Anne Frank publiceerde, vindt dat het fonds hoog speelt met de claim dat Otto Frank co-auteur van Het Achterhuis is. Neonazi’s beweren dat immers ook al tijden.

#AnneFrankFonds speelt hoog spel met claim dat #OttoFrank co-auteur van #HetAchterhuis is; dat beweren neonazi's namelijk al decennia-lang.
— david barnouw (@davidbarnouwwar) 31 december 2015

Rechtszaak

Het Anne Frank Fonds spande onlangs een zaak aan tegen de Anne Frank Stichting en de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), omdat die bij een wetenschappelijk onderzoek naar de manuscripten van Anne Frank, de auteursrechten van het Anne Frank Fonds zouden hebben geschonden. De Anne Frank Stichting en de KNAW vinden dat het onderzoek onder “de vrijheid van wetenschapsbeoefening valt”. De rechtbank van Amsterdam stelde instellingen in het gelijk.

De Anne Frank Stichting, die al langer overhoop ligt met het Zwitserse fonds, is duidelijk over de co-auteur claim:

“Otto Frank is niet de coauteur van de originele dagboekgeschriften van Anne Frank. Anne Frank is de enige auteur van de dagboekversies A en B en de korte verhaaltjes.”

Op een aantal tekstfragmenten zou nog wel tot 2037 auteursrecht blijven rusten omdat die passages pas in 1985 in een wetenschappelijke editie van de dagboeken van Anne Frank verschenen. Die uitgave werd destijds gepubliceerd door het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, het huidige NIOD.

Integrale tekst online

Twee Franse wetenschappers, Isabelle Attard en Olivier Ertzscheid, hebben besloten de integrale Nederlandse tekst van Het Achterhuis op 1 januari in verschillende bestandsformaten op internet te zetten. Dit omdat het auteursrecht vandaag volgens hen is vervallen.