Schoorsteen gevonden van emigrantenschip dat 175 jaar geleden verging

Recent zijn resten gevonden van de Phoenix, een stoomschip vol Nederlandse emigranten dat op 21 november 1847 verging op Lake Michigan, een van de vijf Grote Meren in het noorden van de Verenigde Staten. De ontdekking werd gedaan tijdens opnames voor een podcast en documentaire van Omroep Gelderland.

De houten stoomboot van 43 meter lengte verging nadat er aan boord brand was uitgebroken. Aan boord bevonden zich op dat moment ongeveer 210 passagiers, waaronder vooral veel Nederlandse gezinnen die op weg waren naar Amerika om daar een nieuwe toekomst op te bouwen. Slechts 41 passagiers wisten zich in veiligheid te brengen. De rest van de reizigers kwam om het leven. Ze verdronken in het koude water of vonden hun einde in de vlammenzee.

Jaren is er tevergeefs gezocht naar restanten van het schip. Nooit werd er iets gevonden, tot deze zomer. In aanwezigheid van medewerkers van Omroep Gelderland werd onverwachts de schoorsteen van het schip gevonden op de bodem van het grote meer.

Scheepswrak-jagen

Podcastmaker Joske Meerdink ontdekte voorafgaand aan haar reis naar Amerika het fenomeen ‘shipwreck hunten’ en kwam in contact met Steve Radovan. Hij was in 2014 op de plek geweest waar de Phoenix verging en had destijds al iets op zijn radar gezien:

“Toen ik de beelden bekeek, dacht ik dat het een boomstam was. Acht jaar lang heb ik dat gedacht, totdat Joske contact met mij opnam. Toen begon ik te denken: misschien is het niet een boomstam, maar is het de schoorsteen van de Phoenix die er destijds is afgevallen”.

Het officiële duikteam van de staat van Wisconsin werd hierna ingeschakeld om mee te werken aan het onderzoek. Na een veertig minuten durende duik kwam duiker Tamara Thomsen boven water en meldde dat er inderdaad een schoorsteen was gevonden. Volgens de onderzoekers gaat het inderdaad om een restant van de Phoenix.

Zoektocht

Het verhaal van de stoomboot kwam min of meer per ongeluk op het pad van Meerdink. Tijdens een avondwandeling in Winterswijk (Achterhoek) viel haar oog op het monument van de ramp. Het verbaasde haar dat zij het verhaal niet kende. Later bleek het verhaal onder de inwoners van Winterswijk ook vrij onbekend te zijn. Hierna besloot Meerdink dieper in de geschiedenis te duiken en aandacht te vragen voor de ramp.

Naast de vondst van de schoorsteen van de Phoenix wordt de luisteraar in de podcast ook meegenomen in de verdere zoektocht naar antwoorden rondom de ramp. Zo wordt bijvoorbeeld stilgestaan bij de vraag hoe het ongeluk kon gebeuren en welke passagiers zich aan boord bevonden. En waarom reisden zij naar het verre Amerika af? Filmmaker Diny van Hoften maakte een gelijknamige documentaire over de ramp. Deze is op dinsdag 22 en 29 november te zien bij Omroep Gelderland.

De vijfdelige podcastserie getiteld De Ramp met de Phoenix is sinds deze week te beluisteren.

Historische roman: Phoenix. De memoires van Abel Sikkink