Havenstad in het zuidoosten van Sicilië. Syracuse is van oorsprong een Griekse kolonie, maar ontwikkelt zich in enkele eeuwen tijd tot een regionale grootmacht in het westelijke deel van de Middellandse Zee.
In de achtste eeuw voor Christus landen Korinthische kolonisten aan de oostkust van Sicilië en stichten daar een nieuwe stad: Syracuse. Vanwege haar strategische ligging ontwikkelt de stad zich dankzij de handel tot een van de sterkste en rijkste Griekse kolonies in dit gebied en koloniseert zij op haar beurt weer zelf een deel van het eiland.
Onder de tiran Gelon (± 540-478 v.Chr.) groeit Syracuse sterk qua inwoneraantal. Hij dwingt een groot deel van de Grieken die in de nabije omtrek van de stad wonen te verhuizen naar Syracuse. Hierdoor zwelt de bevolking aanzienlijk aan en hoeft de stad niet onder te doen voor steden als Athene of Carthago.
Met de aanleg van enorme stadsmuren wordt Syracuse een haast onneembare vesting. In de stad worden diverse theaters en indrukwekkende tempels gebouwd, waaronder die van Apollo en Athena.
Tijdens de Punische oorlogen moet Syracuse snel aan macht inboeten. Het staat politiek en geografisch gezien recht tussen de steeds sterker wordende Romeinen en Carthagers in. In 212 voor Christus lukt het de Romeinse troepen om de stad, na een lang beleg, in te nemen. Tijdens dit beleg komt een van de beroemdste inwoners van Syracuse, de wis- en natuurkundige Archimedes (287-212 v.Chr.), om het leven.
De inname van Syracuse door de Romeinen betekent het einde voor de ooit zo machtige stad. Veel inwoners worden gedood of tot slaaf gemaakt. Tevens roven de Romeinen de stad bijzonder vakkundig leeg van alle kunst. Gedurende de Romeinse periode leeft Syracuse het bestaan van een gemiddelde provinciestad. In de negende eeuw wordt de stad zelfs vrijwel geheel verwoest door binnenvallende Arabieren.
