Telemachus, de zoon van Odysseus

In de Odysseia van de Griekse geschiedschrijver Homerus is Telemachus (ook Telemachos) de zoon van Odysseus en Penelope. Als zijn vader na de Trojaanse Oorlog wel heel lang wegblijft, verlaat Telemachus zijn moeder om op zoek te gaan naar Odysseus.

Odysseus was volgens de Griekse mythologie de koning van Ithaka. Toen hij opgeroepen werd om met de Grieken deel te nemen aan de Trojaanse Oorlog, zou hij aanvankelijk geweigerd hebben en gedaan hebben alsof hij waanzinnig geworden was. De Griekse aanvoerder Palamedes wierp Telemachus, een baby nog, daarop voor de ploeg van zijn vader. Die was op slag weer helder van geest en vertrok hierna alsnog richting Troje.

Vrijers bij Penelope

Toen na afloop van de Trojaanse Oorlog de Griekse helden terugkeerden naar hun vrouwen, bleef het op Ithaka stil. Na jaren wachten gingen velen ervan uit dat de held op de terugreis om het leven was gekomen. In de hoop Odysseus’ koninkrijk te kunnen bemachtigen trok een groot aantal vrijers hierop naar het paleis van de held om te dingen naar de hand van de vermeende weduwe. Penelope bleef echter hopen op de terugkeer van haar man en weigerde een nieuwe echtgenoot te kiezen. Ze beloofde met een nieuwe man te trouwen, zodra ze een lijkwade had gemaakt voor Laërtes, de oude vader van Odysseus. Overdag zagen de vrijers Penelope druk werken aan de lijkwade, maar ’s nachts haalde ze alle draden weer van het gewaad, waardoor het een eeuwigdurend werk werd.

Odysseus’ boog

Toen de vrijers steeds heftiger begonnen aan te dringen, besloot zij een wedstrijd uit te schrijven. Wie met de zware boog van Odysseus een pijl door de ringen van twaalf achter elkaar geplaatste bijlen kon schieten, zou haar nieuwe echtgenoot worden. Geen van de vrijers slaagde hier echter in.

De reis van Telemachus

Telemachus was in de tussentijd opgegroeid tot een volwassen jongen. Hij zag het gedrag van de vrijers, die al lange tijd aan het hof verbleven en schaamteloos teerden op de zak van zijn vader, maar hen wegsturen kon hij niet. Op een dag verscheen de godin Athena aan Telemachus, in de gedaante van de held Mentor. De godin spoorde de jongeling aan om de vrijers weg te sturen en daarna naar Pylos en Sparta af te reizen om naar nieuws over zijn vader te vragen. Na het vertrek van Mentor, kreeg Telemachus door dat de godin Athena aan hem verschenen was.

Hij deed hierna wat zij van hem gevraagd had en riep de vrijers bijeen. Toen Telemachus de mannen wees op hun wangedrag en dringend verzocht te vertrekken, nam de vrijer Antinoüs het woord en liet hij weten pas te vertrekken als Penelope een van de vrijers tot echtgenoot had gekozen. Dat was niet meer dan redelijk, meende Antinoüs.

Telemachus reisde hierna in het geheim naar Pylos, waar hij welkom geheten werd door de wijze raadsheer Nestor, die ook deelgenomen had aan de Trojaanse Oorlog. Nestor vertelde zijn gast honderduit over de heldendaden die zijn vader in Troje had verricht, maar wat er na de oorlog met hem was gebeurd wist hij niet… Telemachus reisde hierna door naar het hof van koning Menelaüs van Sparta. Die wist hem te vertellen dat Odysseus op een eiland gevangen gehouden werd door de nimf Calypso.

De vrijers hadden inmiddels door dat Telemachus was vertrokken. Ze stuurden er een schip op uit om de jongeling op zijn terugreis te overmeesteren en doden. Dankzij een waarschuwing van Athena nam Telemachus echter een andere route. Toen hij terugkeerde op Ithaka trof hij daar zijn vader, vermomd als bedelaar. Odysseus en Telemachus trokken hierop naar het hof. Uiteindelijk kwam het hier tot een gevecht, dat gewonnen werd door Odysseus en zijn zoon. Verschillende vrijers, waaronder Antinoüs, vonden bij deze gevechten de dood. De andere mannen namen de benen. De orde was daarmee hersteld. Fragment uit de Odysseia over de gevechten in het paleis van Odysseus:

“Odysseus verwondde de zoon van Damastor van dichtbij met zijn lange lans, en Telemachos stootte zijn speer midden in de buik van Leiokritos, zoon van Euenor, en hij dreef de punt er helemaal doorheen, en hij viel voorover en trof de grond voluit met zijn voorhoofd. Toen dan hief de mannendodende Athene haar aegis op, bovenin het dakgebinte en hun verstand sloeg op hol. Zij vluchtten de zaal door als een kudde runderen, die een dazende horzel overvalt en opjaagt in het lenteseizoen, wanneer de dagen lengen.” Odysseia 22:292-301

Bronnen ▼