In het Centre Ceramique in Maastricht is vanaf aanstaande dinsdag de tentoonstelling ‘Keurkinderen – Hitlers elitescholen in Nederland’ te zien.
Nederland kreeg in 1942 twee van zulke instituten: één voor jongens in Valkenburg aan de Geul en één voor meisjes in Heythuysen, ook in Limburg. In de tentoonstelling zijn nooit eerder vertoonde beelden van Nederlandse Reichsschulen te zien die door het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) beschikbaar zijn gesteld.
Als cadeau voor Hitlers eerste verjaardag als kanselier werden eind januari 1933 in Duitsland de eerste National-politische Erziehungsanstalten (Napola’s) opgericht, onderwijsinstellingen voor zorgvuldig geselecteerde kinderen van middelbare schoolleeftijd die waren voorbestemd de toekomstige elite van het Derde Rijk te vormen. Het boek ‘Keurkinderen’ van journalist Paul van der Steen, dat 11 april uitkomt, is de basis van deze tentoonstelling in Centre Céramique.
‘Zo hard als Krupp-staal’
De Reichsschulen stoomden op intelligentie, fysiek en raskenmerken geselecteerde jongens en meisjes klaar voor een rol als de toekomstige heersers van het Derde Rijk. Zo slank en rank als windhonden, zo taai als leer en zo hard als Krupp-staal”, dat was de jeugd die Hitler voor ogen had. Een belangrijk deel van het lesprogramma bestond uit sport en culturele vorming. Alleen de besten zouden heersen, de rest moest werken en gehoorzamen. De Nazi’s schroomden niet om parallellen te trekken met tuinieren: zoals Untermenschen als onkruid moesten worden gewied, zo dienden deze ‘keurkinderen’ als de beste gewassen te worden veredeld.
Waar de tentoonstelling vanwege het beschikbare fotomateriaal vooral focust op de relatief zorgeloze jaren van de Reichsschulen in Valkenburg en Heythuysen, gaat het boek ook in op de geschiedenis van de leerlingen tijdens de evacuatie naar het steeds verder ontregelde Duitsland en na de nederlaag van Hitler. Na de definitieve capitulatie behoorden de eens voor een eliterol voorbestemde kinderen opeens tot het meest verafschuwde deel der natie. De kleinsten werden veelal naar huis gestuurd. Anderen kwamen onder meer in kampen terecht als Vught en Bergen-Belsen.
De tentoonstelling ‘Keurkinderen – Hitlers elitescholen in Nederland’ loopt van 14 april tot 7 juni 2009.
