In 1963 worden vijftien wereldberoemde violen, gebouwd door diverse grote Italiaanse meesters uit Cremona, bijeengebracht in de geluidsstudio van Brunswick te New York. Daar speelt violist Ruggiero Ricci, begeleid door pianist Leon Pommers, op die violen vijftien zorgvuldig geselecteerde composities. Het is niet alleen een weergaloze, maar ook unieke langspeelplaat geworden (Brunswick stereo SXA 4521). In een artikel in het dagblad De Tijd van 15 april 19671 lezen we:
“Wat nergens anders kan, is voor de grammofoon een mogelijkheid. Onder de titel „De glorie van Cremona” heeft Brunswick een opname uitgebracht van de bespeling van vijftien violen uit de grote Cremonese eeuwen, de zestiende tot de achttiende. De bespeler ervan is de eminente violist Ruggiero Ricci, die er zelf een van in eigendom heeft, maar het gaat op deze plaat niet zozeer om het magnifieke spel van Ricci als om de violen. Men hoort hun stemmen; wat nooit kan, kan nu: men vergelijkt in den brede en leert intussen een macht.
Ruggiero Ricci in 1961 (CC BY-SA 3.0 – Aldercraft – wiki)Het moet een ontzaggelijke onderneming zijn geweest om ze van hun eigenaars los te krijgen en naar de New-Yorkse studio van de firma Brunswick te transporteren. De meesten ervan zijn overigens in Amerikaans bezit. Toen ze daar bijeen waren vertegenwoordigden ze een handelswaarde van een kleine drie miljard gulden.2 Onder de verzameling bevinden zich twee Amati (Andrea, tweede helft zestiende eeuw en Nicolo, tweede helft zeventiende eeuw), een heel zelden voorkomende Gasparo da Saló eveneens uit de tweede helft van de zestiende eeuw, een ook nogal zeldzame Carlo Bergonzi (tweede helft achttiende eeuw), zes Stradivari uit alle levensperioden van de stokoud geworden meester en vijf Guarneri del Gesú, die de jongere tijdgenoot is geweest van Antonio Stradivari en als late telg van zijn stam de kroon op het werk van de vioolmakers van die naam heeft gezet. Dan is het de volle achttiende eeuw.
De vijftien verschillende stukken die Ricci speelt zijn gekozen in overeenstemming met het specifieke karakter van elk der instrumenten. De positie van de violist voor de microfoons is onveranderlijk dezelfde gebleven. Aan de instelling der opnameapparatuur, toen die eenmaal was vastgesteld is eveneens niets meer veranderd.
In 1989 ziet een heruitgave van deze opname het licht, uitgebracht door MCA Records (MCA 27P2-2145) die in 1993 wordt uitgegeven in Nederland (MCA 0523-09352), dit keer voorzien van het stempel van de Nederlandse Klassieke Vakhandel. Wat op de elpee niet staat en wel op de cd is de openingspassage uit het eerste vioolconcert van Bruch die door Ricci worden vertolkt op al deze vijftien bijzondere instrumenten, waardoor de luisteraar in staat wordt gesteld direct de verschillen in klankkleur tussen de violen te beleven. De inhoud van de cd is onder meer te beluisteren op YouTube:
1 – Hanekroot, L., De Meesters van Cremona, De tijd : dagblad voor Nederland. Amsterdam, 15-04-1967, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 18-09-2023. 2 – Het in dit artikel genoemde bedrag lijkt weinig realistisch. De inleidende tekst behorend bij de CD vermeldt een geschatte waarde van $ 750.000.
Willem Peeters (1944) is redacteur van de website Casa Cultural waarop naast de complete geschiedenis van Spanje en biografieën van prominente Spaanse politici, artikelen te vinden zijn over tal van andere landen en onderwerpen. Zijn speciale aandacht gaat uit naar Amsterdam. Niet alleen schrijft hij over de historie van de hoofdstad, maar ook heeft hij fotoseries gemaakt waarin afbeeldingen van vroeger gekoppeld zijn aan hedendaagse foto's. Regelmatig verzorgt hij lezingen in samenwerking met Station-West, een culturele hotspot in het centrum van Amsterdam.
