Theologie – Betekenis van het begrip

Theologie is de wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen en uitleggen van god en religie. Soms wordt hiervoor ook wel het begrip godgeleerdheid gebruikt. Het woord theologie vindt zijn herkomst in het Grieks en is opgebouwd uit de woorden ’theos’ (God) en ‘logos’ (woord, kennis of studie).

Het begrip theologie komen we al tegen bij beroemde Griekse denkers als Plato en Aristoteles. Dan als aanduiding voor de mythisch-cultische leer over God. Vanwege dit heidense karakter werd de term theologie in het vroege christendom niet zo vaak gebruikt. Vanaf de derde en vierde eeuw begonnen christelijke leiders als Eusebius van Caesarea en Athanasius van Alexandrië het begrip wat vaker te gebruiken. In de bijbel komt het woord overigens niet voor.

Theologie wordt tegenwoordig vooral in verband gebracht met de bestudering van de christelijke religie, maar theologen kunnen zich in theorie ook bezighouden met andere godsdiensten, zoals het jodendom, de islam of het boeddhisme.

Oorspronkelijk werden uitverkoren gelovigen met bijzondere kennis geregeld aangeduid als theoloog. Zo werd de auteur van Openbaringen, het laatste boek van de christelijke bijbel, soms Johannes de Theoloog genoemd. Vanaf ongeveer de dertiende eeuw ging men de term meer algemeen gebruiken voor personen die de religie zeer nauwgezet en systematisch bestudeerden. Encyclopedie Winkler Prins omschrijft de theologie kernachtig als een wetenschap die…

…op methodische, systematische en kritische wijze tracht de christelijke interpretatie van het bestaan, zoals die in de geloofsgemeenschap wordt beleefd, te verantwoorden, te verhelderen en te verdiepen.

Deelgebieden

De theologie kent verschillende deelgebieden zoals bijvoorbeeld de systematische theologie (dogmatiek en ethiek) en verder de praktische, confessionele, orthodoxe, evangelische, pastorale en katholieke theologie. Er zijn theologen die zich gespecialiseerd hebben in de bestudering van de literaire historische bronnen, terwijl anderen zich meer bezighouden met de ontwikkeling van de religie of de algemene geschiedenis van bijvoorbeeld christendom en Israël. Verder zijn er bijvoorbeeld ook zogeheten eschatologen die zich gespecialiseerd hebben in de leer van het einde van de wereld en het laatste oordeel of pneumatologen die zich specifiek verdiepen in de leer van de Heilige Geest.

Opleiding

In veel kerkgenootschappen is het gebruik dat voorgangers een studie theologie hebben voltooid voordat ze een plek op de kansel innemen en de zondagse prediking verzorgen. Dergelijke opleidingen kunnen zowel op hbo- als op universitair niveau worden gevolgd. Afgestuurde theologen kunnen vandaag de dag onder meer priester, predikant, pastoraal werker, godsdienstonderwijzer of geestelijk verzorger worden.

Bronnen ▼