Verkikkerd op iemand zijn – Herkomst en betekenis

Als je ‘verkikkerd’ op iemand bent, heb je mogelijk vlinders in de buik. Je ziet het in ieder geval helemaal zitten in een bepaald persoon en bent misschien zelfs verliefd. Maar wat heeft een kikker daar mee te maken? Je kan overigens ook verkikkerd zijn op ‘iets’, dan ben je ergens dol op.

Nadenkend over de herkomst van het woord ‘verkikkerd’ zal menigeen waarschijnlijk denken aan de sprookjes waarin kikkers figureren die, nadat ze een kus van een prinses of mooie schone krijgen, veranderen in een knappe man. De prins is dan dus door een of andere tovenaar of toverspreuk veranderd in een kikker (‘verkikkerd’) of de dame in het verhaal is ‘verkikkerd’ op het dier anders zou ze die geen kus geven.

Paringsdrang

De bekende taalonderzoeker F.A. Stoett vermeldt dergelijke sprookjes echter niet als oorsprong voor het begrip ‘verkikkerd zijn’. In zijn bekende werk Nederlandse spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden (1923-1925) stelt de taalkundige dat het begrip duidt op de paringsdrang van kikkers. Over de herkomst en betekenis schrijft hij:

“Verkikkerd zijn op, dat wil zeggen verliefd zijn, smoor zijn op, vernibbeld zijn op; eigenlijk tot kikker geworden zijn, en daarna wegens de bekende paardrift van dat dier verliefd zijn.”

Kikkers staan inderdaad bekend om hun actieve gedrag in de paringstijd. Mannetjes komen in deze periode massaal naar open water en zetten het op een kwaken, in de hoop vrouwtjes te lokken. De strijd om een vrouwtje gaat er vaak niet zachtzinnig aan toe. Concurrenten worden met geweld verdreven.

De oude Egyptenaren kenden de godin Heket, vaak voorgesteld met een kikkerkop en soms volledig afgebeeld als kikker. Zij was nauw verbonden met de schepping, zwangerschap en geboorte.

Boekenrubriek: Taalgeschiedenis

Bronnen