Vuistbijlen – Prehistorische werktuigen

Vuistbuilen zijn vuurstenen werktuigen die in de prehistorie werden gemaakt en gebruikt zijn door jager-verzamelaars. Ze zijn aangetroffen in Europa, Afrika en delen van Zuidwest-Azië. De oudste exemplaren zijn gevonden in Afrika en zijn ongeveer 1,5 miljoen jaar oud. Deze exemplaren werden vermoedelijk gebruikt door de Homo erectus.

De vuistbuil is het oudst menselijke werktuig waarvan complete exemplaren bewaard zijn gebleven. Algemeen wordt aangenomen dat de vroege mens de amandel- of druppelvormige werktuigen gebruikte om vlees te snijden, botten te breken, boomschots mee af te schrapen of te hakken. De vuistbijl is daarmee een soort voorloper van het mes. Bekend is dat het werktuig soms ook werd gebruikt om in combinatie met het mineraal pyriet vuur te maken. Mogelijk werden de stenen verder ook gebruikt als werpwapens.

De eerste vuistbijlen werden vermoedelijk gebruikt zoals ze werden gevonden. Later besloot men de stenen opzettelijk verder aan te scherpen en letterlijk ‘naar de hand te zetten’. Vuistbuilen zijn doorgaans aan twee zijden bewerkt en hebben een scherpe rand. Dankzij de afgeronde onderkant liggen ze vrij stabiel in de hand waardoor ze eenvoudig gebruikt konden worden. De meeste gevonden exemplaren zijn tussen de tien en dertig centimeter lang. Neanderthalers maakten ook vuistbijlen.

In Nederland zijn enkele vuistbijlen gevonden. Deze zijn tussen de 300.000 en 50.000 jaar oud. Voor de vervaardiging van de bijlen werden op sommige plekken, speciale mijnschachten gegraven. Sporen hiervan zijn onder meer bij het Limburgse dorp Rijckholt aangetroffen.

Bronnen ▼