Wolfsangel – Een beladen symbool

De wolfsangel of het weerhaaksymbool is in het verleden veel gebruikt door rechts-radicale groeperingen en ook vandaag de dag is het symbool in dit soort groeperingen nog altijd populair. Anders dan vaak gedacht is de wolfsangel geen oud Germaans runenteken. Het symbool verwijst naar een vroegmiddeleeuws jachtwapen.

In de Middeleeuwen zouden ijzeren wolfsangels daadwerkelijk zijn gebruikt om wolven mee te vangen. Hiervoor werd een stuk vlees aan één van de haken bevestigd. Het andere deel sloeg men in een boom of balk. Wanneer een wolf vervolgens naar het vlees sprong en toehapte spietste het dier zich vast.

In Noord-Duitsland werd het symbool ook gebruikt als een soort talisman, waarmee men mythische weerwolven zou kunnen afweren. In zijn boek Wewelsburg. De occulte kant van Himmlers SS schrijft historicus Evertjan van Roekel:

“Het ontwikkelde zich tot een symbool van de vrijheid en onafhankelijkheid van de Duitse bevolking in die noordelijke regio, en werd ook gebruikt in de wapenschilden van verschillende dorpen en steden. Onder meer tijdens verschillende vijftiende-eeuwse boerenopstanden en ook tijdens de Dertigjarige Oorlog in de zeventiende eeuw.”

Het misverstand dat de wolfsangel een oud Germaans runenteken zou zijn, is terug te voeren op de Oostenrijkse auteur en mysticus Guido von List. In 1908 publiceerde hij het boek Das Geheimnis der Runen (Het geheim van de runen) waarin hij achttien zogenaamde oer-runen beschreef, ook wel bekend als de Armanen-runen. De achttiende rune, gibor genaamd, werd door Von List zelf toegevoegd en lijkt een replica van de wolfsangel. De nazi’s maakten veel gebruik van de Armanen-runen. De elfde rune (sig), in de volksmond vaak aangeduid als bliksemschicht, werd overgenomen door de SS, in een dubbele variant.

Gebruik

De wolfsangel vond ook zijn weg naar verschillende nazistische militaire eenheden. De Nederlandse SS-divisie Landstorm gebruikte het symbool bijvoorbeeld, net als de Weerbaarheidsafdeling (WA) van de NSB. Een horizontale wolfsangel werd tegen het einde van de oorlog gebruikt door de Werwolf, een beruchte nazi-guerrillaorganisatie die in 1944 door Heinrich Himmler werd opgezet.

In Duitsland mag het symbool tegenwoordig in het openbaar niet gedragen of tentoongesteld worden. De wolfsangel is echter nog wel geregeld te zien aangezien het symbool is opgenomen in een groot aantal stads- en gemeentewapens. Als heraldisch symbool kreeg de wolfsangel verder een plek in een groot aantal Duitse familiewapens.

Azov-bataljon

De Armanen-runen, waaronder de wolfsangel, worden nog altijd gebruikt door occulte of nationaalsocialistische bewegingen. Bekend is vooral het veelbesproken extreemrechtse Oekraïense Azov-bataljon, dat in 2014 opging in de officiële strijdkrachten van Oekraïne. De militaire groepering voerde de wolfsangel in zijn embleem. Onder druk van de Oekraïense regering werd dit beladen logo enige tijd geleden echter vervangen door een gouden drietand, die ook door het reguliere leger wordt gebruikt. Volgens de officiële lezing was de drietand ooit het wapen van het Kievse Rijk.

Bronnen