Het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) heeft ruim 155.000 scans van de zogenaamde schepenprotocollen van Berlicum, Esch, Helvoirt, Schijndel, Sint-Michielsgestel, Vught en Cromvoirt online gezet. Hiermee is deze historische bron (van de vrijwillige rechtspraak) voor het hele lokale werkgebied van het BHIC nu voor iedereen beschikbaar.
Volgens het BHIC gaat het om een “onmisbare bron voor genealogie en historisch onderzoek”.
De protocollen bevatten informatie over onder meer erfdelingen, verkopingen en verpachtingen van land. Ook tellen ze veel akten met ondervragingen van personen die voor de rechtbank moesten verschijnen. Daarnaast bevatten ze informatie over het innen van belastingen, het aanstellen van onderwijzers en vroedvrouwen, het beheren van gemeentegronden en bijvoorbeeld de zorg voor de kwaliteit van (water)wegen.
In de tijd van de Republiek vóór 1811 oefenden de plaatselijke schepenbanken niet alleen bestuurlijke taken uit (vaak bijgestaan door burgemeesters en andere functionarissen), maar ook rechtsprekende taken in civiele en strafzaken, al naar gelang de bevoegdheid van de schepenbank. Daarnaast hadden ze nog een derde taak, die van de vrijwillige of voluntaire rechtspraak. Het BHIC:
“Zaken, waarmee wij nu naar een notaris gaan, konden in die tijd niet alleen bij de notaris, maar ook bij de schepenbank worden vastgelegd of geregistreerd. Gemakkelijk, want niet elk dorp had een eigen notaris.”
Via de website van het BHIC zijn de akten nu te doorzoeken en kun je bovendien doorklikken naar scans van de originele akten.
De volledige database met notaris-, schepen- en andere akten bevat met deze belangrijke aanvulling al meer dan 240.000 samenvattingen van akten.
