De Duitser Ferdinand von Zeppelin is de geschiedenisboeken ingegaan als de uitvinder van de Zeppelin, een luchtschip met een metalen geraamte. De vroegere Duitse legerofficier werkte het principe van de heteluchtballon, een uitvinding van de gebroeders Montgolfier, verder uit. Hij slaagde in zijn doel: een bestuurbare luchtballon met metalen geraamte ontwikkelen.
Voor de Duitser de naar hem vernoemde Zeppelin uitvond waren er al enkele andere uitvinders bezig geweest met de bouw van bestuurbare luchtschepen. Een van de vroegste ontwerpen kwam van de hand van de Franse militair ingenieur Jean Baptiste Marie Meusnier.
Meusnier maakte een ballon in de vorm van ellips, met daaronder een gondel en een luchtroer. Een motor om het luchtvaartuig mee aan te drijven, ontbrak echter nog.
In 1901 wint de Braziliaan Alberto Santos-Dumont een geldprijs van 100.000 franc. Hij had een luchtschip ontwikkeld waarmee hij als eerste luchtvaarder opsteeg vanaf het terrein van de Franse Vliegclub in Saint-Cloud, naar de Eiffeltoren vloog, er een rondje omheen maakte en binnen dertig minuten terugkeerde in Saint-Cloud. Hoewel de Braziliaan de voorkeur had gegeven aan een luchtschip zonder metalen geraamte, zouden luchtschepen mét zo’n geraamte toch de toekomst worden.
Metalen geraamte
Ferdinand von Zeppelin startte in 1898 met de bouw van zijn eerste Zeppelin-luchtschip op het Konstanz-meer. Hij maakte daarbij gebruik van een metalen geraamte dat hij bedekte met een lichte stof. Het gas waarmee het luchtschip op moest stijgen werd in enkele van elkaar gescheiden compartimenten geblazen. De eerste vlucht vond plaats op 2 juli 1900. Zeppelins deed zijn motivatie om een stevig luchtschip te bouwen onder meer op tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog. Hier had de vroegere Duitse legerofficier gezien hoe luchtballonnen vijandelijk gebied verkenden.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden er ongeveer honderd Zeppelins gebouwd. Ze werden onder meer gebruikt voor bombardementen boven Oost-Engeland, maar een enkele keer werd ook Londen bereikt. Doordat de luchtafweer zich snel ontwikkelde werden de Zeppelins later steeds minder ingezet. De luchtschepen waren te weinig wendbaar om zich tegen de beschietingen te verdedigen.
Na de Eerste Wereldoorlog worden de Zeppelins (vanaf 1918) op grote schaal ingezet als lijndienst voor burgers. Beroemdste passagier-luchtschip was de Graf Zeppelin. Dit luchtschip maakte 144 Atlantische oversteken en legde bijna twee miljoen kilometer af.
Ramp met de Hindenburg
Op 6 mei 1937 kwamen 35 mensen om het leven tijdens de ramp met de LZ129 Hindenburg, het grootste passagierluchtschip dat ooit was gebouwd en vernoemd was naar de Duitse veldmaarschalk en latere rijkspresident Paul von Hindenburg. De Hindenburg was 240 meter lang en kon 70 passagiers vervoeren. Het luchtschip heeft slechts een jaar dienst gedaan als het bij de stad Lakehurst bij New York vlam vat. Binnen een minuut is het luchtschip volledig vernietigd.
De ramp betekende het einde van het tijdperk van het luchtschip. Zeppelins worden nu nog wel gebouwd en vliegen ook nog wel eens rond, maar worden niet meer op grote schaal gebruikt. In de Duitse stad Friedrichshafen, waar vanaf 1898 tot het begin van de Tweede Wereldoorlog veel Zeppelins werden gebouwd, zijn de luchtschepen nog wel geregeld te zien. Verder worden de schepen ook nog wel eens gebruikt voor reclamedoeleinden.
- Artikel: Ramp met de Hindenburg
- Boek: The Zeppelin Story
- Lees ook: De gebroeders Montgolfier
- Lijst van andere uitvindingen