Museum Catharijneconvent in Utrecht maakt zich ernstig zorgen om de toekomst van het kerkelijk erfgoed. Volgens het museum, dat spreekt van Derde Beeldenstorm, worden zo’n 500.000 kunstvoorwerpen in Nederland door sluiting van kerken bedreigd. Om dit erfgoed te bewaren is het online project Kerkcollectie digitaal gelanceerd.
“Er raast een Derde Beeldenstorm door ons land. Steeds meer kerken gaan dicht; de cijfers zijn alarmerend. Sommige verwachtingen gaan ervan uit dat meer dan 90 procent van onze kerken de komende jaren sluit. Dit heeft grote gevolgen voor een omvangrijke collectie Nederlands erfgoed.”
Veel van de objecten zijn aan het zicht van het grote publiek onttrokken. Het gaat om Nederlandse kunstschatten die we kennen van schilderijen van oude meesters: gesneden preekstoelen, zilveren avondmaalstellen en bijvoorbeeld historische orgels. Of de rijkdom van een rooms-katholieke kerk met hoogaltaar, heiligenbeelden en glas-in-loodramen die bijdragen aan de mystieke sfeer.
“Op vakantie in het buitenland bezoeken we vaak kerken om van dit soort kunstvoorwerpen te genieten. Maar eenzelfde culturele rijkdom bevindt zich in onze eigen kerken en toont de kern van de Nederlandse geschiedenis: hoe religie ons land en onze maatschappij heeft vormgegeven. De voorwerpen dragen de verhalen van ons gedeelde verleden. Het is op dit moment het meest bedreigde erfgoed in Nederland.”
Via het online platform Kerkcollectie Digitaal wil het museum het meest waardevolle erfgoed veiligstellen voor de toekomst. Museumdirecteur Marieke van Schijndel:
“Onze erfgoedspecialisten inventariseren de collecties, geven advies over de waarde van voorwerpen en nieuwe bestemmingen. Kerkcollectie digitaal is de volgende stap in dit belangrijke proces.”
Eigenaren kunnen het erfgoed via de website registreren en vervolgens hun collecties beheren. Eerder werden al meer dan 220.000 voorwerpen uit Nederlandse kerken en kloosters beschreven. Elke eigenaar krijgt nu toegang tot de gegevens van zijn collectie en kan niet eerder beschreven voorwerpen invoeren, bestaande beschrijvingen aanvullen of gegevens actualiseren. Doelstelling is om zo een overzicht te creëren van het cultureel waardevolle kerkelijk erfgoed.
Meerdere instellingen participeren in het project, waaronder de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Huis voor de Kunsten Limburg en de Stichting Oude Groninger Kerken.
Boek: Religieus erfgoed uit kerken en kloosters in de Lage Landen
