De SS’er Adolf Eichmann wordt beschouwd als een van de hoofdverantwoordelijken voor de massamoord op de Joden. Hij wordt daarom ook wel de ‘Architect van de Holocaust’ genoemd. Na de oorlog wist Eichmann te ontkomen naar Argentinië. Later werd hij alsnog berecht.
Op school was Eichmann niet erg succesvol. Na de middelbare school studeerde hij nog wel voor werktuigbouwkundige. Van eind jaren twintig tot 1933 werkte hij vervolgens als handelsreiziger voor een oliebedrijf. In 1935 trouwde Eichmann met Vera Liebl met wie hij vier zonen kreeg.
In 1932 werd Adolf Eichmann lid van de SS. Hij maakte er snel naam. Al in 1934 werd hij binnen de organisatie gezien als een zionisme-expert. Eichmann was ervan overtuigd dat het zogenaamde Joodse probleem opgelost moest worden door alle Joden uit Duitsland te zetten. Hij liet bijvoorbeeld onderzoeken of de deportatie van Joden naar het Afrikaanse eiland Madagaskar een reële optie was. En in 1937 bezocht hij de Palestijnse gebieden, die toen nog gecontroleerd werden door Groot-Brittannië, om te kijken of de Joden uit Duitsland mogelijk daarnaartoe gedeporteerd konden worden.
Adolf Eichmann en de Wannseeconferentie
Januari 1942 kwamen verschillende Duitse nationaal-socialistische leiders bijeen in Wannsee, een plaatsje bij Berlijn. Tijdens deze zogenaamde Wannseeconferentie werd een ´definitieve oplossing van het Jodenvraagstuk´ geformuleerd. Een jaar eerder was al besloten dat de Joden definitief uitgeroeid moesten worden. Ook Eichmann woonde de beruchte conferentie bij.
Tijdens de conferentie werd een definitief plan opgesteld voor de vernietiging van de Joden. Er werd onder meer bepaald welke methodes het meest geschikt waren voor het vermoorden van grote aantallen Joden en men bekeek welke gebieden het eerst moesten worden ´gezuiverd´.
Na de Wannseeconferentie kreeg Adolf Eichmann de opdracht de deportatie en vernietiging van de Joden voor te bereiden en uit te voeren. Hij zette de transporten naar de vernietigingskampen op poten en liet gaskamers bouwen. Deze waren in zijn ogen het meest geschikt voor het op grote schaal vermoorden van Joden.
Argentinië en rechtszaak
December 1961 werd Eichmann ter dood veroordeeld. Het doodvonnis werd op 1 juni 1962 voltrokken.
In de loop der tijd hebben velen zich gebogen over de vraag wie Eichmann precies was. Was de ‘architect van de Holocaust’ een sadistisch beest, of was hij juist (beangstigend) normaal? De Amerikaanse filosofe Hannah Arendt zette de SS’er in haar in 1963 verschenen boek De banaliteit van het kwaad neer als een alledaagse ambtenaar die, zonder zelf overdreven antisemitisch te zijn, mechanisch de orders van Hitler opvolgde. Ook de Nederlandse schrijver Harry Mulish schreef een boek over het proces-Eichmann: De zaak 40/61. Een fragment uit dit boek:
“Langzamerhand is hier iedereen schizofreen aan het worden van Eichmann. Wij weten wat hij gedaan heeft, al moet het nog bewezen worden, maar wat daar in de glazen kooi zit, is een eenzame, stervende man. Haten wij hem? Hebben wij hem lief? Overdag zit iedereen in hem te veranderen. ’s Avonds zitten in alle bars en cafés groepjes journalisten en proberen ermee in het reine te komen. Eichmann is een ziekte geworden. Als een hulpeloze, uit haar net gekomen hakenkruisspin luistert hij naar de Openbaar Aanklager, slaat zijn ogen alleen neer als hij zijn neus snuit, en het is duidelijk dat hij nauwelijks begrijpt wat er aan het gebeuren is.”
Boek: Eichmann – Technocraat van de holocaust
Boek: Eichmann in Jeruzalem – Hannah Arendt
