Albrecht von Wallenstein, hertog van Friedland, Mecklenburg en het vorstendom Sagan, was tijdens de eerste jaren van de Dertigjarige Oorlog (1616-1646) één van de meest succesvolle legeraanvoerders in dienst van keizer Ferdinand II van het Heilig Roomse Rijk, tot hij in ongenade viel en werd omgebracht. Het verhaal:
Jeugd en vroege jaren
Verdere carrière
Na de campagne was Wallenstein enige tijd kamerheer aan het keizerlijk Hof en in 1609 trouwde hij met de al wat oudere weduwe Lucretia von Vickov. Zij liet hem bij haar dood in 1614 een aanzienlijk fortuin na, samen met enkele uitgestrekte landerijen. Toen vijf jaar later Ferdinand II (1578-1637) op 28 augustus 1619 werd aangesteld tot de nieuwe keizer van het Heilig Roomse Rijk, bood Wallenstein hem meteen zijn diensten aan.
Wallensteins militaire ervaring kwam Ferdinand goed van pas, want toen na opeenvolgende schermutselingen met protestants gezinde troepen de Deense koning Christiaan IV (1577-1648) in 1626 Duitsland binnenviel, was het Wallenstein die erin slaagde hun opmars te stuiten waarna Denemarken met het Verdrag van Lübeck uiteindelijk gedwongen werd om vrede te sluiten met het Heilig Roomse Rijk. Het succes waarmee Wallenstein de troepen van de Deense koning had verslagen, wekte echter bij verscheidene edelen heel wat afgunst op en onder de aanhoudende druk van enkele keurvorsten, waaronder Maximiliaan van Beieren, zag keizer Ferdinand zich genoodzaakt Wallenstein in augustus 1630 te ontslaan.
Wallensteins rehabilitatie
Toen evenwel in september van het jaar daarop de protestanten onder leiding van de Zweedse koning Gustaaf II Adolf (1594-1632) de troepen van Ferdinand en zijn bondgenoten in de Slag bij Breitenfeld een gevoelige nederlaag toebrachten en enkele maanden later, in april 1632, in de Slag bij Lech opnieuw een klinkende overwinning behaalden, kwam de keizer op zijn beslissing terug en riep hij Wallenstein te hulp. Aanvankelijk wist Wallenstein met enkele succesvolle campagnes het tij te keren, maar in november 1632 moest hij tijdens de Slag bij Lützen het onderspit delven tegen een protestantse overmacht. Wallensteins nederlaag werd echter al snel afgedaan als een overwinning toen bleek dat Gustaaf II Adolf tijdens de gevechten de dood had gevonden.
Fatale beoordelingsfout
Het conflict tussen protestanten en katholieken waar tijdens de Dertigjarige Oorlog bijna geheel Europa op de één of andere manier bij betrokken raakte, zorgde niet alleen voor heel wat onrust, maar deed ook velen uit eigenbelang naar de wapens grijpen. Zo ook de Saksen die al vaker in opstand waren gekomen tegen Ferdinand.
Een “In memoriam” dat telt
Ook voor de filmwereld was Wallensteins leven een bron van inspiratie. Begin vorige eeuw regisseerde de Oostenrijkse cineast Ron Randolf (1878-1941) een historische stille film over Wallensteins turbulent leven. De prent ging in mei 1925 in première met in de hoofdrollen onder andere de in die tijd erg bekende acteurs Fritz Greiner en Eduard von Winterstein.
~ Rudi Schrever
[email protected]
Ook interessant: De Dertigjarige Oorlog (1618-1648), de allereerste wereldoorlog