Zimmermanntelegram

Het Zimmermanntelegram (of Zimmermann Telegram) was een telegram dat op 16 januari 1917 door Duitsland naar Mexico werd gestuurd en waarin voorgesteld werd gezamenlijk een anti-Amerikaanse alliantie te vormen. De inhoud van dit telegram wakkerde de anti-Duitse stemming in de Verenigde Staten flink aan en leidde er indirect toe dat het land Duitsland kort hierna officieel de oorlog verklaarde.

De dreiging van Duitse onderzeeboten, die onder meer het Britse passagiersschip de Lusitania (7 mei 1915) getorpedeerd hadden, was een belangrijke aanleiding voor de Amerikaanse deelname aan de Eerste Wereldoorlog. De Duitse plannen die in het Zimmermanntelegram genoemd werden om Amerika, samen met Mexico, aan te vallen, vormden voor de Amerikanen de spreekwoordelijke druppel.

De Mexicaanse president Venustiano Carranza (1859-1920) geloofde overigens helemaal niet in de haalbaarheid van de Duitse plannen en zag dus niet zoveel in het aangaan van een alliantie. De president had bovendien wel andere zaken aan zijn hoofd. De Mexicaanse Revolutie, die in de jaren 1910 en 1920 ontaardde in een bloedige burgeroorlog, eiste veel van zijn aandacht op. Carranza wees het Duitse aanbod op 14 april 1917 daarom af. Ruim een week daarvoor, op 6 april 1917, had de Amerikaanse president Woodrow Wilson (1856-1924) Duitsland al de oorlog verklaard.

Doel van het Zimmermanntelegram

Het Zimmermanntelegram was op 16 januari 1917 door de Duitse minister van buitenlandse zaken Arthur Zimmermann naar Heinrich von Eckhard gestuurd, de Duitse ambassadeur in Mexico. Zimmermann drong er in het telegram op aan pogingen te ondernemen om Mexico over te halen deel te nemen aan de Eerste Wereldoorlog. Hij kondigde verder de zogeheten onbeperkte duikbotenoorlog aan, waarin Duitsland ook schepen van neutrale landen tot zinken zou brengen. Duidelijk was dat dit een directe bedreiging voor de Verenigde Staten vormde.

Als deze duikbotenoorlog de Amerikanen inderdaad bij de oorlog dreigde te betrekken, moest Mexico het noordelijke buurland de oorlog verklaren. Dat was althans de wens van Duitsland, dat hoopte dat de Amerikanen de handen dan dusdanig vol zouden hebben aan de oorlog met Mexico, dat ze neutraal zouden blijven in het grote conflict dat op het Europese continent woedde. In ruil voor deze samenwerking beloofde Duitsland steun te verlenen aan de teruggave van grondgebied dat Mexico in de negentiende eeuw aan de Verenigde Staten was kwijtgeraakt, waaronder Texas, New Mexico en Arizona.

Het controversiële telegram werd door de Britse marine onderschept. In maart datzelfde jaar werd het vervolgens ontcijferd en doorgespeeld aan de Amerikaanse regering. Voor de Britten, die al langer hoopten dat de VS aan de strijd gingen deelnemen, was het telegram een geschenk uit de hemel. Hiermee konden zij de Amerikanen immers onomstotelijk aantonen dat Duitsland ook voor hen een concreet gevaar vormde.

President Woodrow Wilson was inderdaad zwaar beledigd toen hij kennis nam van de inhoud van het telegram. Even werd nog gesuggereerd dat het mogelijk om een Britse vervalsing ging, maar toen Arthur Zimmermann openlijk erkende het telegram te hebben verstuurd, was de zaak helemaal helder. Op 1 maart 1917 verscheen de tekst in verschillende kranten. De anti-Duitse stemming in de VS nam in de periode hierna flink toe. Toen in de maand maart vervolgens vijf Amerikaanse schepen tot zinken werden gebracht, was voor Wilson de maat vol. De president riep het Congres bijeen om goedkeuring te vragen voor een officiële oorlogsverklaring. Volgens Wilson stond de duikbotenoorlog van de Duitsers gelijk aan een “oorlog tegen de mensheid”.

Op 6 april 1917 verklaarde het land Duitsland vervolgens officieel de oorlog.

Nederlandse tekst van het Zimmermanntelegram

Vertaalde versie van het telegram (National Archives)

“We zijn van plan op 1 februari te beginnen met een onbeperkte duikbotenoorlog. Er zal naar worden gestreefd de Verenigde Staten van Amerika desondanks neutraal te houden. In het geval dat dit niet lukt, stellen we Mexico een verbond voor op de volgende basis: gemeenschappelijk oorlog voeren, gemeenschappelijk vrede sluiten. Genereuze financiële steun en akkoord van onze kant dat Mexico vroeger verloren gebied in Texas, Nieuw-Mexico en Arizona herovert.

Details van deze overeenkomst laten wij over aan uwe hooggeborene. Uwe hooggeborene zal het voorgaande in het diepste geheim en zo snel mogelijk nadat oorlog met de Verenigde Staten van Amerika zeker is aan de president mededelen en zal de suggestie toevoegen dat hij, op eigen initiatief, Japan zou moeten uitnodigen voor onmiddellijke oorlogsdeelname en tegelijkertijd tussen Japan en onszelf bemiddelen.

Maak alstublieft de president attent op het feit dat de meedogenloze inzet van onze duikboten nu het vooruitzicht biedt Engeland binnen een paar maanden tot vrede te dwingen. Bevestig ontvangst.

Verder lezen: Het telegram dat tot de Frans-Duitse Oorlog leidde
America First – “Let’s stay OUT of Europe’s war!”
Duitsland, Amerika en de onbeperkte duikbotentoorlog

Bronnen ▼

-De Eerste Wereldoorlog – John Keegan (Balans, 2019) p.392
-1e Wereldoorlog – Michael Howard (AUP, Elementaire deeltjes #6) p.100-101
-Kroniek van de twintigste eeuw – Aart Aarsbergen red. (Agon) p.204
-https://www.archives.gov/education/lessons/zimmermann
-http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/14-18/1.2901022
-1001 historische gebeurtenissen – Peter Furtado, red. (Librero) p.654
-https://histobron.nl/zimmermanntelegram-1917-tekst/