Antoine Watteau – Franse kunstschilder

Antoine Watteau (1684-1721) was een Franse kunstschilder uit de rococoperiode. Hij werd vooral bekend van door zijn zogenaamde ‘fêtes galantes’, kleurige schilderijen van een droomwereld.

Watteau werd in 1684 geboren als tweede zoon van vier binnen een bescheiden arbeidersfamilie in het Franse Valenciennes. Ondanks zijn zwakke gezondheid ging hij reeds op zeer jonge leeftijd in de leer bij Jacques-Albert Gérin (ca. 1640-1702), een niet onverdienstelijke plaatselijke kunstschilder die hem de eerste knepen van het vak leerde. Na diens dood vertrok hij naar de Franse hoofdstad waar hij bij de Parijse opera voor decorschilder leerde.

Ongeveer in diezelfde periode maakte Watteau kennis met zijn grote leermeester, de graveur, decorateur en kunstschilder Claude Gillot (1673-1722) die hem vertrouwd maakte met de Italiaanse schilderkunst en de ‘Commedia dell’Arte’. Enige tijd later vervolmaakte hij zich verder bij Claude Audran (1657-1734), een Franse schilder en tevens conservator van het ‘Palais du Luxembourg’.

Al vlug werd zijn talent overduidelijk. Mede door zijn mecenas, de kunstverzamelaar Pierre Crozat (1661-1740), ontpopte Watteau zich snel tot genreschilder van de zogenaamde ‘fêtes galantes’, een soort enscenering van een droomwereld vol van kleur, beweging en in feite een variatie op de ‘fêtes champêtres’, een geliefkoosd thema van de zestiende-eeuwse Venetiaanse meester Giorgione (1477-1510).

Kunsthistoricus Ernst Gombrich zegt in zijn standaardwerk Eeuwige Schoonheid over hem:

Hij begon zijn eigen visioenen te schilderen van een leven ontdaan van alle ontberingen en vulgariteit, een droomwereld van vrolijke buitenpartijen in sprookjesparken, waar het nooit regent, of van concerten in de open lucht, waar alle dames mooi en alle minnaars elegant zijn,een gezelschap waar allen in glanzende zijde gekleed gaan zonder er pronkerig uit te zien en waar het leven van de herders en herderinnen uit een aaneenschakeling van menuetten schijnt te bestaan.

Watteau was van alle markten thuis. Naast zijn genrestukken maakte hij ook gouaches en tal van prachtige tekeningen, veelal uitgevoerd in rood en zwart krijt. Zijn oliedoek, ‘Pelgrimstocht naar Cythera’ (Musée du Louvre) bezorgde hem dan weer in 1917 het lidmaatschap bij de Franse Academie. Een ander subliem doek van hem is ‘Gilles’ (Musée du Louvre), waarbij de schilder het op de Italiaanse Commedia dell’Arte geïnspireerde personage van een treurige, meelijwekkende Pierrot of clown meesterlijk weergeeft.

Maar Watteau’s gezondheid speelt hem parten. In 1721, het jaar waarin hij op amper 37-jarige leeftijd aan tbc komt te sterven, legt hij nog de hand aan zijn laatste groot werk ‘Het uithangbord van de kunsthandelaar Gersaint’ (Staatliche Museen, Berlin).

Boek: Eeuwige Schoonheid – Ernst Gombrich