Archeologen onderzoeken eeuwenoude dijken bij Belgische kust

Archeologen van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) zijn begonnen aan de opgravingen van twee oude dijken in Westende en in Raversijde (West-Vlaanderen). De opgravingen maken onderdeel uit van een project dat onderzoekt hoe het kustlandschap in en rond Oostende gedurende de laatste vijfduizend jaar evolueerde van een natuurlijk landschap naar de volledig door de mens geconstrueerde kustlijn van vandaag.

Gelijktijdig wordt onderzoek gedaan naar het eerste Oostende, dat zich op het oostelijke uiteinde van een eiland bevond dat in oude historische bronnen Testerep werd genoemd. Dat eerste Oostende verdween ruim honderd jaar na zijn stichting deels in zee bij een grote stormvloed in 1394. VUB-archeologe Soetkin Vervust:

“Het onderzoek concentreert zich momenteel op dijkstructuren die bewaard zijn op Testerep. De voorbije dagen maakten we een doorsnede door een oude, zeshonderd meter lange dijk in Westende, een van de weinige oude dijkstructuren in onze polders die nog goed bewaard zijn.”

Deze dijk wordt in vijftiende-eeuwse historisch bronnen vermeld als de Boonlanddijk, soms ook Bollanddijk en is nog zichtbaar in het landschap als een langgerekte reep grond die zich oost-west uitstrekt. Naar de betekenis van de oude namen van de dijk is het nog gissen. Pieterjan Deckers van de VUB:

“Boonland zou kunnen verwijzen naar ‘bovenland’, land dat in het noorden lag, of naar de bolle vorm van de dijk. Meest waarschijnlijk is dat de naam verwijst naar ‘bolland’, land waar men turf kon ontginnen uit de bodem. We zijn niet zeker of de dijk wel een klassieke dijk was die het zeewater uit de akkers moest houden. Hij ligt op geruime afstand van de eigenlijke geul en heeft waarschijnlijk gediend om de akkers te beschermen tegen inwaaiend stuifzand en om dat zand te fixeren.”

Die hypothese wordt versterkt door de aanwezigheid van een zandlaag onder de opgeworpen klei waarmee de dijk is aangelegd.

Romeinse tijd

In een tweede fase van het onderzoek, die deze week van start ging, wordt een nog veel oudere dijk, die vermoedelijk stamt uit de Romeinse tijd, onderzocht. Scherfjes van Romeins aardewerk geven aan dat de dijk er zeker in die periode, ongeveer 2000 jaar geleden, al was. Volgens Deckers is dat uniek.

“We weten dat in die tijd, na een periode van relatieve rust gedurende ongeveer 2500 jaar, weer serieuze zeedoorbraken plaatsvonden met overstromingen voor gevolg. Waarschijnlijk moeten we die hele oude dijken zien in die context.”

De gegevens die verzameld worden zijn volgens de onderzoekers ook nuttig voor de toekomst. Ze kunnen bijvoorbeeld behulpzaam zijn bij de ontwikkeling van nieuwe kustbeschermingsmaatregelen.