Arion – De dichter die gered werd door een dolfijn

Arion (Arioon) was een beroemde dichter en musicus uit de Griekse oudheid die door Herodotus wordt beschreven in zijn Historiën. Hij zou door een dolfijn zijn gered van de verdrinkingsdood.

De Griekse Arion kwam uit Methymna op het eiland Lesbos. Hij leefde rond 700 v.Chr. en wordt soms beschouwd als de eerste uitvoerder van de dithyrambos, een koorzang ter ere van de god Dionysos. Volgens een Romeinse inscriptie uit de derde eeuw n.Chr. was zijn vader ene Cycleus. Een groot deel van zijn leven bracht hij door als dichter aan het hof van de tiran Periander in Korinthe. Op een dag besloot hij naar het zuiden van het huidige Italië te reizen. Hij bezocht onder andere het eiland Sicilië en Tarentum (Tarante). Tijdens zijn terugtocht zou een wonder hebben plaatsgevonden.

De terugreis

Arion vertrok uit de haven van Tarentum met een schip, bemanning en flink wat centen op zak. Toen het schip midden op zee was, smeedden de bemanningsleden een plan om hem overboord te gooien. Ze waren er namelijk achtergekomen dat hij veel geld bij zich had en wilden dat in handen krijgen. Arion ontdekte het plan en smeekte hen om zijn leven te sparen. Hij kon ze echter niet van gedachten veranderen. De dichter kreeg twee keuzes: zichzelf op het schip doden zodat zijn lichaam op het land begraven kon worden of onmiddellijk overboord springen. Beide geen prettig vooruitzicht.

Hij vroeg de zeevaarders of hij nog een laatste lied mocht spelen. Daarna beloofde Arion zichzelf om te brengen. Herodotus:

“De matrozen vonden het een prachtig denkbeeld, dat zij de beste zanger van de wereld zouden horen en trokken zich van de achtersteven terug naar het midden. Arion trok zijn staatsiegewaad aan, nam zijn citer, klom op de roeibanken en hief daar een tenor-aria aan.” Historiën, Boek I-24

Vlak voordat het lied eindigde, deed Arion iets onverwachts: hij sprong met kleren en al in het water. De bemanningsleden die vooral opgelucht waren, maakten zich meester van het geld en voeren verder.

Redding

Het was een wonder dat Arion niet verdronk. Volgens Herodotus dook er een dolfijn op die hem op zijn rug nam. Hierdoor werd zijn leven gered. De dolfijn bracht de dichter aan land bij Tainaron. Vanaf die plek begaf Arion zich te voet naar het paleis van Periander.

Eenmaal teruggekeerd in Korinthe deed Arion uitvoerig verslag van wat hem overkomen was. Periander geloofde er echter niets van. Voor de zekerheid werd hij opgesloten terwijl de heerser wachtte op de zeelui. Toen die arriveerden, werden ze verhoord. Volgens hen was Arion achtergebleven in Italië. Plots kwam Arion tevoorschijn die zich schuil had gehouden. De bemanningsleden konden toen hun schuld niet meer ontkennen en gaven toe. Periander strafte hen. Welke straf de zeevaarders kregen, is onbekend.

Beeld van dolfijn

De dolfijn en Arion hebben kunstenaars door de eeuwen heen geïnspireerd. In de oudheid zou bij de kaap van Tainaron een klein bronzen beeld van een dolfijn met een man op zijn rug hebben gestaan. Vandaag de dag kunnen bezoekers in het Musée d’Orsay in Parijs een marmeren beeld van Ernest Eugene Hiolle uit de negentiende eeuw bekijken. Daar staat Arion afgebeeld op de rug van een dolfijn met een lier in zijn hand. Daarnaast is het sterrenbeeld Delphina, wat Latijn is voor dolfijn, vermoedelijk gebaseerd op deze legende.

Andere verhalen

Het verhaal over Arion van Lesbos staat niet op zichzelf, soortgelijke verhalen bestaan ook over andere personen. Phalanthus, een van de stichters van de stad Tarentum, staat afgebeeld op een munt, zittend op de rug van een dolfijn. Tot slot doet het verhaal denken aan het avontuur van de Bijbelse figuur Jona in de walvis.

Overzichtspagina Griekse mythologie
Boek: Historiën – Herodotus

Bronnen ▼