Artikel 31 - Gereformeerd vrijgemaakten en synodalen

De term ‘artikel 31’ slaat op een gereformeerde groepering in Nederland. De leden van de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt (GKV) werden met deze benaming, artikel 31, aangeduid als ‘artikel 31-ers’. Waar komt dit begrip vandaan en wat betekent het precies?

Ontstaan van het scheldwoord ‘artikel 31’

In 1944 ontstond uit de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) – een kerkgenootschap waarbinnen onder meer Abraham Kuyper (1837-1920) een grote rol had gespeeld – een nieuw kerkgenootschap, namelijk de Gereformeerde Kerken in Nederland (onderhoudende art. 31 K.O.), onder leiding van onder meer de theoloog Klaas Schilder. Deze gebeurtenis wordt ook wel de Vrijmaking genoemd. Vrijgemaakten waren het niet eens met bindende synodebesluiten over onder meer de betekenis van de doop, hadden kritiek op de heersende verbondsvisie in de GKN en problemen met de dwang van synodale besluiten.

De vrijgemaakten, een groep die toen zo’n 80.000 leden had (iets minder dan tien procent van het totaal aantal leden binnen de GKN), gaven bij hun uittreding expliciet in hun kerknaam aan dat ze artikel 31 van de Dordtse Kerkorde wilden onderhouden, wat inhield dat…

…kerkenraden en kerkleden de besluiten van een ‘meerdere’ kerkelijke vergadering voor vast en bondig zullen houden, tenzij dat het bewezen worde te strijden tegen het Woord Gods, of tegen de artikelen in deze generale synode besloten, zoo lang als dezelve door geene andere generale synode veranderd zijn.

Volgens de vrijgemaakten had de synode van de Gereformeerde Kerken in strijd gehandeld met haar eigen Kerkordening, specifiek artikel 31, door synodale besluiten bindend op te leggen aan de kerken, terwijl deze volgens hen strijdig waren met de Bijbel (het Woord Gods). De vrijgemaakten kregen daarom al snel als scheldnaam ‘artikel 31’. Omgekeerd noemden de vrijgemaakten de gereformeerden die in de GKN bleven ‘synodalen’.

Nadat verschillende kerken zich los hadden gemaakt van het landelijk kerkverband, werd op 11 augustus 1944 tijdens een landelijke vergadering in Den Haag door Klaas Schilder de zogenoemde Acte van Vrijmaking en Wederkeer ingediend. Hierin stond onder meer:

“Wij verklaren deze onze daad van vrijmaking en wederkeer te zien als een daad van gehoorzaamheid aan het Woord Gods. (…) dat ons beveelt de eenigheid der kerk te onderhouden, ons onderwerpende aan de onderwijzing en tucht derzelve (art. 28), en alzoo ’t gene in de geestelijke politie der kerk door de meeste stemmen goedgevonden is voor vast en bondig te houden (art. 31 K.O.), doch dat tegelijkertijd de grens van deze gehoorzaamheid ons stelt, als het leert, dat dit voor vast en bondig houden heeft te geschieden tenzij het beslotene bewezen worde te strijden tegen het Woord Gods.

Bron

Vanuit de nieuwe vrijgemaakte kerk, ontstond een eigen zuil, met onder meer vrijgemaakte scholen, een aparte vakbond en in 1948 ook een eigen politieke partij: het Gereformeerd Politiek Verbond (GPV).

Vandaag de dag bestaat de vrijgemaakte kerk niet meer. Op 1 mei 2023 fuseerde het kerkverband namelijk met de Nederlands Gereformeerde Kerken tot de Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK).

Verder lezen: Wie was Abraham Kuyper?
Verzuiling en ontzuiling

Boek: Het Gereformeerden Boek – Willem Bouwman

Bronnen ▼

Internet
-http://www.protestant.nu/Encyclopedie/tabid/359/Page/Artikel%2031/Default.aspx
-https://www.dbnl.org/tekst/schi008verz03_01/schi008verz03_01_0095.php
-Christelijke encyclopedie, deel III – George Harinck, red. (Kok) p.1837-1839
-http://www.christipedia.nl/Artikelen/G/Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt
-https://www.digibron.nl/search/detail/012ea7d85c55beb6dece06a3/het-ontstaan-van-het-verband-geref-kerken-vrijgemaakt
-http://www.kerkrecht.nl/node/123
-https://www.rtvnoord.nl/nieuws/1014312/hoe-een-groot-kerkconflict-dat-in-groningen-begon-na-60-jaar-werd-opgelost
-http://nogmeer.pastorklaas.nl/onderhoudende-art-31-dko/