Assyrische kikvorsman

In de negende eeuw v.Chr. breidde het Assyrische Rijk zich uit naar het westen. Ik heb er al eens over geblogd (1, 2, 3, 4, 5). Het grotere rijk stelde andere administratieve eisen. De oude hoofdstad Assur voldeed niet langer en Assurnasirpal II bouwde een nieuwe residentie, Kalhu, die werd voltooid door zijn zoon Salmanasser III. De stad is bekender onder de naam “Nimrod”, naar de grote jager die in het Bijbelboek Genesis wordt genoemd: de christenen uit de Oudheid en later de moslims hebben nogal wat ruïnes naar deze legendarische held vernoemd.

De stad is in de negentiende eeuw opgegraven door westerse archeologen en enkele prachtige reliëfs zijn terechtgekomen in het British Museum. Het bovenstaande reliëf is er een van: het zou een Assyrische kikvorsman voorstellen, die de blaas van een dier gebruikt als luchtfles en eruit inademt door een soort slangetje. Zolang hij buiten die zak uitademt, is het een risicoloze methode.

Dit moet een getrainde zwemmer zijn, want het is lastig om onder water te blijven met zo’n zak vol lucht, die een opwaartse kracht heeft. De man heeft zichzelf verzwaard met een helm, maar ik neem aan dat hij meer voorwerpen zal hebben meegenomen onder water: een zwaard bijvoorbeeld.

We hebben enkele beschrijvingen van het werk van antieke kikvorsmannen, maar die zijn bij mijn weten allemaal Grieks. Ik beken dat ik daarom wat aarzelingen heb bij de identificatie van de zwemmer. Niet dat de Assyriërs geen professioneel leger hadden, niet dat de techniek in de Oudheid niet zou kunnen bestaan, maar het is typisch zo’n plaatje dat lijkt op iets dat je kent en dat je dus ook zo identificeert, hoewel je eigenlijk niet zeker weet of het klopt.

~ Jona Lendering