Fons Kockelmans werkte jarenlang in Den Haag als parlementair verslaggever en schreef o.m. het boek De Haagse Werkelijkheid. In oktober 2015 verscheen zijn boek Van verzuiling tot versplintering. De Nederlandse politiek sinds de Nacht van Schmelzer.
Het gaat niet goed met het CDA. De partij leed bij de Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart 2023 een enorme nederlaag en is in de opiniepeilingen weggezakt naar een bedenkelijk niveau. Speculaties over haar einde zijn dan ook niet van de lucht.
Kort na de Tweede Wereldoorlog was de Communistische Partij van Nederland (CPN) een belangrijke politieke partij. Bij de verkiezingen van 1946 haalde ze zelfs ruim 10 procent van de stemmen. Die populariteit hield ze niet lang vol, maar ook in de jaren vijftig, zestig en zeventig telde de CPN nog tienduizenden aanhangers.
Nederland was er volgens hoogleraar staatsrecht Wim Voermans tamelijk vroeg bij, want de vaderlandse grondwet dateert uit 1814. En eigenlijk waren we nog eerder. Al in 1798 kwam namelijk de ‘Staatsregeling voor het Bataafsche Volk’ tot stand.
De relatie tussen VVD-oprichters Dirk Stikker en Pieter Oud was niet al te best. Ze werd gekenmerkt door voortdurend geruzie. Scheldpartijen over en weer bleven daarbij niet uit.
Omdat nieuw gekozen Statenleden later de samenstelling van de Eerste Kamer bepalen, hebben de Statenverkiezingen toch een nationale betekenis. Senatoren kunnen immers ieder wetsontwerp tegenhouden als ze dat willen en het daarmee het kabinet bijzonder lastig maken.
Nederland heeft tot dusver drie PvdA-premiers gehad. Die bepleitten niet alleen dat ‘de sterkste schouders de zwaarste lasten moesten dragen’, er was nog een factor die hen verbond. De drie staan bekend als de redders van de constitutionele monarchie.
De politieke nacht van 28 op 29 juni 2006 is legendarisch geworden. Die draaide om de vraag of er nog voldoende vertrouwen bestond in minister voor Vreemdelingenzaken Rita Verdonk (VVD).
Minister van Financiën Frans Andriessen (een CDA’er) eiste extra bezuinigingen omdat hij zag dat de overheidsfinanciën uit de klauw zouden lopen.
Prins Bernhard was volgens een bekende uitspraak van de Britse koning George VI ‘de enige die echt van de oorlog genoten heeft’. De oorlog was zonder twijfel inderdaad het hoogtepunt uit het leven van de prins.
De linkse partijen moesten, in plaats van elkaar te verketteren, een nieuwe partij vormen, de Progressieve Volkspartij (PVP). Wat D66-leider Hans van Mierlo als ideaal voor ogen zweefde was een tweepartijenstelsel naar Brits model.
De Nacht van Schmelzer was bepalend voor de verdere loopbaan van Schmelzer. Cabaretier Wim Kan typeerde hem als ‘een gladde teckel met een vette kluif in zijn bek’ en van die kwalificatie is Schmelzer zijn hele leven last blijven houden.
De PPR wilde een ‘voorhoedepartij’ zijn, die thema’s agendeerde die pas later elders de kop op zouden steken.
De meest geroemde PvdA-minister van Financiën is Wim Duisenberg. In het als zeer links bekend staande kabinet-Den Uyl waarschuwde hij voortdurend tegen de aandrang tot geldsmijterij van zijn collega’s.
Op 4 november 1982, bijna veertig jaar geleden dus, trad het eerste kabinet-Lubbers aan. Het betekende een waterscheiding in de Nederlandse politiek. De tijd van pappen en nathouden was voorbij. Voortaan luidde het devies: no-nonsense.
Het is een bekende scène uit de vaderlandse geschiedenis. Prinses Wilhelmina, de echtgenote van erfstadhouder Willem V, is op 28 juni 1778 op weg van haar verbanningsoord Nijmegen naar Den Haag. Ze hoopt de door de opstand van patriotten verstoorde rust in de provincie Holland en elders te herstellen.
Albertine Agnes Nassau geldt als een voorouder van het huidige Oranjegeslacht. Dat stamt, zoals bekend, niet rechtstreeks van Willem de Zwijger af, maar van de Friese zijtak. Albertine Agnes was de overgrootmoeder van de latere stadhouder Willem IV. Toch bestond er tot voor kort geen biografie van deze niet-alledaagse vrouw.
De jaren zeventig waren een tijd van idealisme en activism. Maar het was ook een decennium waarin de kater van de jaren zestig voelbaar werd. Ongeveer halverwege de seventies, misschien zelfs al eerder, begon de sfeer van optimisme en hooggestemde verwachtingen om te slaan en maakte het linkse gedachtegoed steeds meer plaats voor rechtse ‘realiteitszin’.
De Nederlandse politiek in de jaren vijftig heeft een gezapig imago. Van Haags gekrakeel was zelden sprake, zo wordt vaak gedacht over deze periode. Dat beeld klopt niet.
De Tweede Kamer kreeg het recht om parlementaire enquêtes te houden bij de befaamde grondwetswijziging van 1848.
De liberale politicus Jan Kappeyne van de Coppello is vooral bekend geworden doordat hij een nieuwe Wet op het lager onderwijs indiende en door het parlement aanvaard wist te krijgen.
Op 2 augustus is het zover. Dan zal Mark Rutte CDA’er Ruud Lubbers zijn gepasseerd en is hij de langstzittende premier van Nederland. Bijna twaalf jaar bekleedt hij die post al, als eerste liberaal sinds Pieter Cort van der Linden (1913-1918). Hij is bovendien de eerste VVD’er op deze plek sinds de oprichting van deze partij in 1948.
