Naamloos | Historiek

Jacob van Maerlant - Initiaal met schrijversportret in een manuscript van Spieghel Historiael uit ca. 1325-1335

Jacob van Maerlant – Diets denker en dichter

Jacob van Maerlant, geboren omstreeks het jaar 1230 in het Brugse Ambacht, is onze beroemdste Middelnederlandse (‘Dietse’) dichter. Hij wordt vaak beschouwd als de stamvader van de Nederlandse dichters.

Zelfportret van Dürer om zich aan zijn vrouw voor te stellen, 1493 - detail

België·Kunstgeschiedenis·Middeleeuwen·Voorpagina

Wat zocht Albrecht Dürer in Antwerpen?

De befaamde tekenaar, houtsnijder en schilder Albrecht Dürer, die in 1471 in het Duitse Neurenberg werd geboren, verbleef enige tijd in Antwerpen. Daar leefde hij tussen zijn Vlaamse kunstbroeders. Maar het was niet voor de kunst dat hij naar Antwerpen ging…

Perceval komt bij de Graalburcht aan, wordt door de graalkoning begroet, rechts de graalprocessie

Middeleeuwen

Zoeken naar de Graal als levensopgave

De belangrijkste vraag die de mens heeft beziggehouden, luidt: Waar ligt de zin van mijn leven? De Oudfranse dichter Chrétien de Troyes (tweede helft twaalfde eeuw) vond een treffend voorwerp om de speurtocht van de mens naar de zin van het bestaan te symboliseren: De Graal.

Biografieën·Middeleeuwen·Voorpagina

Hendrik van Veldeke – Onze eerste Nederlandse dichter

Hendrik van Veldeke, afkomstig uit de maaslandse euregion, is de eerste dichter met een uitgebreid oeuvre Bij Veldeke denken we in eerste instantie aan Maastricht, maar ook Sint-Truiden, Tongeren en Kleef bewaren herinneringen aan hem.

Middeleeuwen·Muziekgeschiedenis

Hebban olla vogala nestas – Waarop wachten we nog?

We schrijven ongeveer het jaar 1100. Een Vlaamse monnik die in een Engels klooster werkzaam was, wilde zijn nieuwe ganzenveer proberen. Achteloos, gedachteloos, krabbelde hij een paar woordjes neer. Misschien zong er op dat moment een oud liedje door zijn hoofd, dat hij ooit in zijn geboortestreek had opgevangen. Hij pende de woorden neer: ‘Alle vogels zijn begonnen nesten te

Misericorde in de Oude Kerk in Amsterdam

Middeleeuwen·Religieuze geschiedenis·Voorpagina

Duiveltjes met medelijden geven steun aan vermoeide bidders

Oude kerken bezitten vrijwel zonder uitzondering fraaie kerkelijke kunstschatten. Zij beogen een “veraanschouwelijking van het geloof” te zijn, zoals Frits van der Meer het formuleerde. Maar menig oude kerk heeft ook een minder zichtbare vorm van kunstig houtsnijwerk: de misericordes, die vermoeide kapittelheren tot steun waren.

Detail uit: Paradijs en hel - Jeroen Bosch, ca. 1500

Kunstgeschiedenis·Middeleeuwen·Religieuze geschiedenis

De weg naar het licht (en de reis van de ziel)

Beeldende kunstenaars uit de Middeleeuwen hebben zich veelvuldig door de aangrijpende gebeurtenissen rond Pasen laten inspireren. Centraal stonden daarbij de dood van Christus en zijn verrijzenis. Maar ook de weg die de ziel van de mens na de dood moet afleggen is een uiterst geliefd thema.

Illustratie uit het volksboek van Geraert Leeu, Antwerpen 1491. Meluzine, met staart en vleugels, vliegt weg, haar man Remond in kasteel achterlatend.

Middeleeuwen

Meluzine – Of: hoe ga ik om met mijn levensgeluk

Stel je voor: je bent jarenlang gelukkig getrouwd met een lieve vrouw. Uit het huwelijk zijn schatten van kinderen geboren, aan materiële welvaart is geen gebrek. Je geluk lijkt volledig. Plotseling dreigt je wereld in te storten. Je komt erachter dat je vrouw eigenlijk een zeemeermin is die op zaterdag een vissenstaart krijgt. Hoe reageer je?

Ondergelopen strand met zicht op de vermoedelijke fundering van de kerktoren van het verdronken dorp Nieuwlande

Middeleeuwen·Seksualiteit·Zeeland

Lichtekooi uit Oosterschelde opgevist

Bij het verdronken Zeeuwse dorpje Nieuwlande vonden archeologen ooit een draagspeld met daarop een ‘naakte vrouw met opgetrokken benen’. Vermoed wordt dat dergelijke erotische draagspelden een bijzondere functie bezaten.

Jacobus de Meerdere als pelgrim - Lucas van Leyden, ca. 1500

Middeleeuwen·Religieuze geschiedenis

Bedevaarten in de Middeleeuwen – Heilige en schijnheilige pelgrims onderweg

Bedevaarten waren in de late Middeleeuwen erg populair. De pelgrims onderweg genoten veel ontzag. Voor sommige minder vrome tijdgenoten was dat een reden zich te vermommen.

Het thema van het (magische) schaakbord komt ook in een sage van Lancelot voor.

Literatuur·Middeleeuwen·Volksverhalen en volkscultuur

Roman van Walewein en het schaakspel

Rond het midden van de dertiende eeuw schreven twee Vlaamse auteurs, Penninc en Pieter Vostaert geheten, een beroemde roman over de ridder Walewein. De inhoud is fascinerend. Koning Arthur leeft met de beroemde ridders van de Tafelronde in zijn burcht Carlioen. Als de heren hebben gegeten, gebeurt er iets wonderlijks. Een schaakspel vliegt door het openstaande raam de ridderzaal binnen.

Middeleeuwen·Seksualiteit

Liefde toen en nu: zoek de overeenkomsten…

Zijn er overeenkomsten tussen de huidige opvattingen over de liefde en beschrijvingen in middeleeuwse romans? De ontkenner zegt cynisch ‘nee’. Die oude romans werden meer dan zeven eeuwen geleden gedicht, en wel in een tijd toen er totaal andere zienswijzen over de liefde golden. De verhalen zijn hopeloos achterhaald. Maar is dat zo?