Dark
Light

Johan H. Winkelman

Johan H. Winkelman (1940) was sinds 1970 als germanist-mediëvist aan de Universiteit van Amsterdam verbonden, sinds april 1999 als bijzonder hoogleraar Letterkunde van de Middeleeuwen, in het bijzonder de Duitse. Hij publiceerde en publiceert (sinds 2005 als emeritus) over de Middelhoogduitse en Middelnederlandse literatuur.
Perceval komt bij de Graalburcht aan, wordt door de graalkoning begroet, rechts de graalprocessie

Zoeken naar de Graal als levensopgave

De belangrijkste vraag die de mens heeft beziggehouden, luidt: Waar ligt de zin van mijn leven? De Oudfranse dichter Chrétien de Troyes (tweede helft twaalfde eeuw) vond een treffend voorwerp om de speurtocht van de mens naar de zin van het bestaan te symboliseren: De Graal.
Hendrik van Veldeke, eind 12e eeuw

Hebban olla vogala nestas – Waarop wachten we nog?

We schrijven ongeveer het jaar 1100. Een Vlaamse monnik die in een Engels klooster werkzaam was, wilde zijn nieuwe ganzenveer proberen. Achteloos, gedachteloos, krabbelde hij een paar woordjes neer. Misschien zong er op dat moment een oud liedje door zijn hoofd, dat hij ooit in zijn geboortestreek had opgevangen. Hij pende de woorden neer: ‘Alle vogels zijn begonnen nesten te
Illustratie uit het volksboek van Geraert Leeu, Antwerpen 1491. Meluzine, met staart en vleugels, vliegt weg, haar man Remond in kasteel achterlatend.

Meluzine – Of: hoe ga ik om met mijn levensgeluk

Stel je voor: je bent jarenlang gelukkig getrouwd met een lieve vrouw. Uit het huwelijk zijn schatten van kinderen geboren, aan materiële welvaart is geen gebrek. Je geluk lijkt volledig. Plotseling dreigt je wereld in te storten. Je komt erachter dat je vrouw eigenlijk een zeemeermin is die op zaterdag een vissenstaart krijgt. Hoe reageer je?
Het thema van het (magische) schaakbord komt ook in een sage van Lancelot voor.

Roman van Walewein en het schaakspel

Rond het midden van de dertiende eeuw schreven twee Vlaamse auteurs, Penninc en Pieter Vostaert geheten, een beroemde roman over de ridder Walewein. De inhoud is fascinerend. Koning Arthur leeft met de beroemde ridders van de Tafelronde in zijn burcht Carlioen. Als de heren hebben gegeten, gebeurt er iets wonderlijks. Een schaakspel vliegt door het openstaande raam de ridderzaal binnen.
Afbeelding uit de 'Roman van de Roos'

Liefde toen en nu: zoek de overeenkomsten…

Zijn er overeenkomsten tussen de huidige opvattingen over de liefde en beschrijvingen in middeleeuwse romans? De ontkenner zegt cynisch ‘nee’. Die oude romans werden meer dan zeven eeuwen geleden gedicht, en wel in een tijd toen er totaal andere zienswijzen over de liefde golden. De verhalen zijn hopeloos achterhaald. Maar is dat zo?