Charlie Chaplin – Engelse acteur en komiek

De Engelse acteur Charlie Chaplin (1889-1977) geniet nog steeds wereldwijde bekendheid vanwege zijn stomme films (films waarin niet wordt gesproken). Chaplins films kwamen uit tussen 1914 en 1936 en waren vaak grappig. Regelmatig hadden ze echter ook een serieuze ondertoon, zoals The Great Dictator (1940), waarin Charlie Chaplin een persiflage op Adolf Hitler speelde. Chaplin was een veelzijdig kunstenaar. Hij was acteur, komiek, regisseur en componist. Tevens deed hij aan pantomime en vaudeville.

Jeugd van Charlie Chaplin

Charlie Spencer Chaplin werd geboren op 16 april 1889, vermoedelijk in Walworth nabij Londen. Zijn geboorteplaats is niet helemaal zeker, omdat er geen geboorteakte overgeleverd is. Zijn ouders waren rondreizende artiesten, die kort na Charlie’s geboorte scheidden en beide op een droevige manier aan hun eind kwamen. Charlie’s vader, Charles Chaplin, stierf aan drankmisbruik. Zijn moeder, Hannah Harriette Hill, stortte geestelijk in en overleed in 1928 in een gesticht.

Een fijne jeugd had Chaplin niet. Kort na de scheiding deponeerde zijn moeder hem en zijn halfbroer Sydney in een armenhuis in Halwell. Daar sloten Charlie en zijn halfbroer zich aan bij een toneelgezelschap genaamd The Eight Lancashire Lads, waar Charlie al gauw bekendheid kreeg als uitstekend tapdanser. Toen Charlie twaalf was, trad hij voor het eerst in het openbaar op een podium op als ‘Billy the Page’ (Billy de knecht) in de productie Sherlock Holmes (1903), geschreven door William Gillette.

In 1910 vertrok de jonge Charlie Chaplin met de impresario Fred Karno naar de Verenigde Staten. Daar werd hij vrijwel meteen populair met de sketch ‘A Night in an English Music Hall’.

Filmacteur en producer

In 1912 kreeg Charlie Chaplin zijn eerste filmcontract aangeboden via een filmmaatschappij. De eerste stomme film waarin Chaplin optrad was Making a Living, die in februari 1914 uitkwam. In een film die later dat jaar verscheen en Chaplins doorbraak betekende, Kids Auto Races at Venice, trad hij voor het eerst op in het kenmerkende kostuum, met hoed en wandelstok, als The Tramp, vertaald: De Zwerver.

https://www.youtube.com/watch?v=-nUptPWbE88

In 1917 besloot Chaplin zelf filmproducer te worden. Latere bekende films waarin Chaplin de hoofdrol speelde, zijn The Gold Rush (1925), The Circus (1928), City Lights (1931), Modern Times (1936), The Dictator (1940) en Limelight (1952).

Toen de sprekende film zijn intrede deed in 1927 – met de film The Jazz Singer -, reageerde Chaplin aanvankelijk terughoudend en was hij een tijd minder op het witte doek te zien. Chaplin was van mening dat de introductie van geluid afbreuk deed aan de acteerkunst en mimiek van de acteurs. De acteur moest het verschil maken, niet het geluid!

The Dictator (1940)

In 1940 kwam zijn beroemde en veelvuldig geciteerde film The Great Dictator uit. Hierin persifleerde Charlie Chaplin onder meer Adolf Hitler (1889-1945), die in de film Adenoid Hynkel heet. Ook komt in de film een parodie van Benito Mussolini (1883-1945) voor, die Napaloni heet. Chaplin had twee jaar aan het script gewerkt en was in september 1939, enkele dagen nadat Groot-Brittannië Duitsland de oorlog verklaard had, begonnen met de opnames.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwam Charlie Chaplin in een kwaad daglicht te staan, vanwege een vermeende seksuele affaire met actrice Joan Barry (1920-), die geleid zou hebben tot twee abortussen. Zelfs de FBI, bij monde van directeur J. Edgar Hoover (1895-1972), bemoeide zich er in juni 1943 mee en wilde Charlie Chaplin vervolgen wegens het overtreden van diverse wetten, zoals de Mann Act die vervoer van vrouwen over staatsgrenzen, voor seksuele doeleinden, verbiedt. Er dreigde voor Chaplin een gevangenisstraf van 23 jaar, maar het kwam niet tot een veroordeling.

Vermeend communist, emigratie & laatste levensjaren

Net als veel anderen werd de als zeer links bekend staande Charlie Chaplin slachtoffer van de door senator Joseph McCarthy (1908-1957) ontketende heksenjacht op vermeende communisten.

Nadat hij door de commissie-McCarthy veroordeeld was omdat hij communistische sympathieën zou hebben, verliet Chaplin de Verenigde Staten, het land waar hij groot geworden. Hij emigreerde in 1957 naar Zwitserland.

In 1966 nam Charlie Chaplin in Zwitserland zijn laatste film op, A Countess from Hong Kong voor Universal Pictures, zijn enige kleurenfilm. In deze film speelden bekende sterren als Sophia Loren en Marlon Brando. In de laatste tien jaar van zijn leven hield Chaplin zich vooral bezig met schrijven (zo schreef hij een autobiografie) en het componeren van diverse liedjes (Chaplin bespeelde meerdere instrumenten). Op de website charliechaplin.com lezen we over de veelzijdigheid van Chaplin:

“Charles Chaplin was one of the rare comedians who not only financed and produced all his films (with the exception of “A Countess from Hong Kong”), but was the author, actor, director and soundtrack composer of them as well.”

Onderscheidingen

Voor zijn oeuvre en bijdrage aan een humanitaire samenleving heeft Charlie Chaplin diverse hoge prijzen en onderscheidingen ontvangen. Zo kreeg hij in 1954 de prijs van de Raad voor Wereldvrede. Het prijzengeld gaf Chaplin weg aan de armen van Parijs en Londen. In 1965 ontving Chaplin uit handen van prins Bernhard de Erasmusprijs.

In 1975 sloeg de Engelse koningin Elisabeth Charlie Chaplin tot ridder, waar zijn naam en die van zijn toenmalige vrouw officieel veranderden in Sir Charles en Lady Chaplin.

Overlijden en diefstal lijk

Charlie Chaplin overleed op 25 december 1977 in zijn slaap aan een hartstilstand, op 88-jarige leeftijd. Enkele weken na de begrafenis werd zijn lijk uit het graf geroofd. De grafschenners eisten losgeld, maar hun plan mislukte en draaide uit op arrestaties. De bij het Meer van Genève teruggevonden lichamelijke resten van Chaplin werden herbegraven onder een betonlaag van 180 centimeter dik.

Uit vier huwelijken – en tientallen affaires – liet Charlie Chaplin in totaal acht kinderen na.

DVD: Charlie Chaplin – Ultimate Collection Box

Bronnen ▼