Goed onderbouwde historische werken over de Domtoren in Utrecht zijn schaars. En de studies die er al wel waren, hadden feitelijk niet het grote publiek voor ogen. Met deze constatering openen de onderzoekers René de Kam, Frans Kipp en Daan Claessen het fraaie overzichtswerk De Utrechtse Domtoren. Trots van de stad.
Toren als statement
De bouw van de toren, waarvan de eerste steen in 1321 werd gelegd, was een statement van het Domkapittel richting het machtige graafschap Holland en de andere katholieke kapittels. Hierover lezen we in het volgende:
Zucht naar ijdelheid
Niet iedereen was even blij met de Domtoren. De theoloog, Domkanunnik en grondlegger van de Moderne Devotie Geert Grote (1340-1384) maakte de bouw nog mee en viel het ook op dat de toren veel hoger was dan noodzakelijk. En dat stoorde hem.
In zijn beroemde traktaat Contra Turrim Traiectensem, geschreven in de jaren 1370, stelde hij dat de toren louter gebouwd was om de zucht naar nieuwigheid en ijdelheid van de geestelijkheid te bevredigen. Grote was een diepgelovig man, beschouwde de toren als een ergernis en schande voor de Rooms-Katholieke Kerk: de Domtoren was niets anders dan een moderne toren van Babel.
Oorlog
We maken even een flinke sprong in de tijd. Toen de Tweede Wereldoorlog voor Nederland begon, op 10 mei 1940, nam de Kunstbeschermingsdienst meteen maatregelen om te voorkomen dat het historische bouwwerk ten prooi zou vallen aan verwoesting:
“Als eerste werden de Utrechts luid- en carillonklokken veilig opgeborgen. Zo werden de meeste Hemony-klokken al op diezelfde dag uit de klokkenstoel op de Domtoren gehaald en naar de kelder on der de toren gebracht.” (404)
Slot
Het boek bevat een uitgebreid notenapparaat, een literatuurlijst en een handige verklarende woordenlijst. Door het boek heen zijn veel prachtige 3D-reconstructies van de Domtoren en het Domplein te vinden, die een goede indruk geven van de architectonische ontwikkeling van de toren en het historische relaas visueel ondersteunen.
