De mormonen en de engel Moroni

Op 21 september 1823 verscheen, volgens de mormoonse overlevering, de engel Moroni aan Joseph Smith. De Amerikaanse geestelijk leider had voor die tijd naar eigen zeggen al verschillende visioenen gehad waarin hij opgeroepen werd het ware christendom in ere te herstellen. Zijn ontmoeting met de engel Moroni leidde uiteindelijk tot een vervulling van die visioenen. Smith werd de oprichter van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, ook wel bekend als de Mormoonse kerk.

De engel Mormoni, een oorspronkelijke Amerikaan die in tegenstelling tot de andere inheemse inwoners helder wit was, zou Smith tijdens de ontmoeting op gouden platen hebben gewezen die ongeveer veertienhonderd jaar begraven hadden gelegen in de grond. Deze platen bevatten het zogenoemde Boek van Mormon, in onbekend schrift.

De bijzondere gebeurtenis deed zich volgens de overlevering voor op de heuvel Cumorah bij New York. Smith vertaalde het boek in het Engels hierna met behulp van twee bijzondere stenen, ’tolken’, die hij op de heuvel vond en bracht het werk in 1830 uit. Hierna werd het 588 pagina’s telende boek op grote schaal herdrukt en vertaald.

Het Boek van Mormon bevat een kroniek van een Amerikaanse beschaving tussen 2200 v.Chr. en 420 n.Chr.. Er wordt bijvoorbeeld beschreven hoe een groep Hebreeërs, onder leiding van een profeet genaamd Lehi, rond 600 v.Chr. van Jeruzalem naar Amerika trekt. Na verloop van tijd ontstaat er een scheuring in deze groep. De leden van één groep, de Lamanieten, vergeten hun oude overtuigingen en verliezen hun geloof. Deze heidenen zouden de voorouders van Amerikaanse indianen zijn. De andere groep, de zogeheten Nephieten, blijft het geloof wel trouw. Ze ontwikkelen zich cultureel en bouwen verschillende grote steden, die omstreeks 400 n.Chr. echter door de Lamanieten worden verwoest. Volgens het Boek van Mormon bezocht Jezus de Nephieten ooit persoonlijk en onderwees hij hen. Deze gebeurtenis zou zich hebben voorgedaan na de Hemelvaart, zoals die wordt beschreven in de christelijke bijbel.

De oorspronkelijke platen waarop de tekst van het heilige boek van de mormonen zouden zijn overgedragen, heeft niemand ooit gezien. Volgens Smith nam een engel de objecten weer mee naar de hemel nadat de vertaling was voltooid. Critici menen dat helemaal geen sprake is van een vertaalde goddelijke tekst en stellen dat Smith het boek eigenhandig schreef. Ook wordt wel eens beweerd dat hij zich daarbij liet inspireren door een manuscript van een predikant genaamd Solomon Spaulding over een verloren Noord-Amerikaanse beschaving van terpenbouwers.

Later kreeg Smith naar eigen zeggen nog verschillende visioenen en openbaringen, die zijn gebundeld in Parel van grote waarde en Leer en verbonden. Deze drie werken van Joseph Smith worden door de mormonen naast de bijbel gelezen en vormen gezamenlijk de grondslag van hun geloof.

Mormonen

De nieuwe puriteinse godsdienst die Joseph Smith stichtte werd bekend als de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen en trok al snel veel bekeerlingen die bekend werden onder de naam mormonen, een naam die door de gemeenschap zelf overigens niet veel wordt gebruikt.

De volgelingen van Joseph Smith hadden het niet makkelijk. In New York werden ze al snel vervolgd. Hierna trokken de mormonen samen met Smith naar Ohio. De leider zelf werd in 1844 in Carthage (Illinois) samen met zijn broer Hyrum in de gevangenis gelyncht. Veel Amerikanen waren bang dat de economische en politieke macht van de mormonen te groot werd.

Na de dood van Smith ontstond er een breuk in de kerk, maar tegenwoordig maakt de kerk weer een periode van bloei door. Ook buiten de Verenigde Staten. De mormonen bestaan dus nog altijd. De kerk is vertegenwoordigd in ongeveer 176 landen en telt bijna 17 miljoen leden. De voormalige Amerikaanse presidentskandidaat Mitt Romney is ook een mormoon.

Salt Lake City vormt centrum van de mormonenkerk. Van hieruit wordt onder meer veel missiewerk verricht. De Amerikaanse stad werd in 1847 gesticht door enkele volgelingen van Joseph Smith. Een van hen, Brigham Young, zou op een dag een openbaring hebben gehad waarin hem duidelijk werd gemaakt dat in dit gebied een speciale mormonen-stad gevestigd moest worden.

Mormonen in Nederland

In 1840 trok een apostel van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen naar Nederland, terwijl hij op doortocht naar Jeruzalem was. Deze mormoon, Orson Hyde genaamd, liet enkele pamfletten achter. Zo’n twintig jaar later trokken twee leden van de kerk, Anne Wiegers van der Woude en Paul August Schettler, voor uitgebreider zendingswerk naar Nederland. Eerstgenoemde was naar verluidt in 1852, als allereerste Nederlandse bekeerling, in Wales als mormoon gedoopt. In 1890 verscheen een eerste Nederlandse vertaling van het Boek van Mormon.

Tegenwoordig kent de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen in ons land zo’n negenduizend gelovigen. Sinds 2002 hebben zij in Zoetermeer een eigen tempel. Op de torenspits van dit godshuis is een gouden beeld van de engel Moroni te vinden.

Polygamie

Mormonen verwerpen de zuigelingendoop en geloven niet in de zogenaamde erfzonde. Verder was polygamie (trouwen met meerdere vrouwen) bij de mormonen vroeger algemeen toegestaan. Grondlegger Joseph Smith had naast zijn formele echtgenote Emma Smith bijvoorbeeld nog zo’n dertig vrouwen. Vanwege de polygamie duurde het lang voordat de ‘mormonenstaat’ Utah zich bij de Verenigde Staten kon voegen. Verschillende aanvragen werden afgewezen, aangezien veel Amerikanen moeite hadden met de ‘veelwijverij’. Een deel van de kerk zwoor polygamie in 1890 vervolgens officieel af, waarna de weg naar toetreding tot de Unie open lag. In 1896 werd Utah zo officieel de vijfenveertigste staat van de Verenigde Staten.

Een splintergroep van de mormonen, bekend als de Fundamentalistische Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen (FLDS), houdt nog altijd aan polygamie vast. Deze groepering komt geregeld negatief in het nieuws. Zo werd FLDS-leider Warren Jeffs in 2011 bijvoorbeeld veroordeeld voor kindermisbruik.

Ethische normen

Mormonen hechten grote waarde aan het gezin. Huwelijken worden niet gesloten “tot de dood u scheidt”, maar “voor tijd en alle eeuwigheid”. De ethische normen waaraan mormonen zich dienen te houden zijn vrij strikt. Zo dienen gelovigen zich bijvoorbeeld te onthouden van stimulerende middelen, waaronder ook koffie en thee vallen. Verder zijn mormonen tegen zaken als abortus, gokken, roken, homoseksualiteit, porno, alcohol en wapens.

Net als andere christenen vieren mormonen Kerst en Pasen. Daarnaast hebben ze nog een eigen feestdag: Pioniersdag op 24 juli. Tijdens dit feest staan de gelovigen stil bij de aankomst van de eerst geloofsgenoten in Salt Lake City in 1847.

Van mormonen wordt verder verwacht dat zij de sabbatrust in ere houden, een tiende deel van hun inkomen afstaan aan de kerk en minimaal een keer per maand vasten, waarbij een etmaal lang niet gegeten en gedronken wordt.

Mormonen zijn er van overtuigd dat Jezus snel zal terugkeren en dat die wederkomst plaatsvindt in Amerika. Na deze wederkomst zal Jezus vervolgens nog duizend jaar zelf over de wereld regeren.

Genealogie

Vanuit de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen wordt veel genealogisch onderzoek verricht. Aan de hand van onderzoek in archieven hopen mormonen voorouders op te kunnen sporen zodat die postuum kunnen worden gedoopt in de hoop dat ze alsnog gered worden. Mormonen geloven namelijk dat hun voorouders in het hiernamaals na de postume doop de kans krijgen om die doop af te wijzen of te aanvaarden. De databank die de mormonen beheren behoort inmiddels tot de grootste ter wereld.

Koningin Juliana, prins Bernhard en prins Claus zijn na hun overlijden ook postuum gedoopt in de mormoonse kerk. Verder werden in Amerika lange tijd veel joden gedoopt die omkwamen tijdens de holocaust, onder wie ook Anne Frank. Na een gesprek met verschillende joodse organisaties sprak de kerk in 1995 echter af voortaan geen joden meer postuum te dopen.

Sekte

Vanuit regulier christelijk wordt de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen geregeld bestempeld als een sekte, waarin leiders te veel status zouden hebben en kritiek leveren taboe is. Ook wordt de kerk weleens beticht van discriminatie en racisme, waarbij dan onder meer wordt verwezen naar de volgende tekst in het Boek van Mormon:

“En wegens hun ongerechtigheid deed Hij de vloek op zich komen en wel een zware vloek. Want ziet, zij hadden hun hart tegen hem verstikt, zodat dit gelijk een keisteen was geworden; daarom, waar zij blank en zeer schoon waren, liet de Here God een donkere huid op hen komen, zodat zij niet aantrekkelijk zouden zijn voor mijn volk, ook de nakomelingen zullen gebukt gaan onder de vloek.”

2 Nephi 5

Bronnen ▼