Een internationale groep wetenschappers gaat proberen de oude geuren van Europa te identificeren en mogelijk zelfs na te maken. De wetenschappers ontvangen van de Europese Unie 2,8 miljoen euro voor hun project, getiteld “Odeuropa”. Het project wordt geleid door de Nederlandse cultuurhistorica Inger Leemans, in samenwerking met informatietechnoloog Marieke van Erp van het KNAW Humanities Cluster.
Welke rol heeft geur de afgelopen eeuwen gespeeld in onze culturen? Die vraag staat centraal in het project. Ook wil men onderzoeken hoe ‘ruiken’ kan helpen om het materiële en immateriële erfgoed van Europa te promoten. Het is voor het eerst dat er zo breed onderzoek wordt gedaan naar het Europese geurverleden. Leemans:
“Odeuropa duikt in digitale erfgoedcollecties om de belangrijkste geuren van Europa en de verhalen die ze dragen te ontdekken, en ze weer terug naar onze neuzen te brengen.”
Een team van experts op het gebied van computer vision, computational linguistics en semantic web gaat aan de slag om zogeheten sensory mining-technieken te ontwikkelen om digitale tekst- en beeldcollecties te doorzoeken op geurinformatie. Welke geurstoffen worden bijvoorbeeld veel genoemd? En welke betekenissen en emoties worden aan die geuren verbonden? Wat waren de meest welriekende en onwelriekende plaatsen? Welke geurstrategieën gebruikten mensen vroeger om zich te beschermen tegen stank?
Het onderzoeksteam hoopt onder meer veel geurinformatie te kunnen halen uit gedigitaliseerde schilderijen en prenten. Marieke van Erp van DHLab van het KNAW Humanities Cluster:
“Odeuropa heeft tot doel een ‘computerneus’ te ontwikkelen, die geuren en olfactorische ervaringen uit het verleden in digitale teksten uit zeven verschillende talen kan traceren, vanaf 1600 tot aan het begin van de twintigste eeuw.”
De historische vondsten zullen uiteindelijk worden tentoongesteld in een online Encyclopaedia of Smell Heritage, een archief voor het zogenoemde olfactorische erfgoed van Europa, waarmee toekomstige generaties toegang krijgen tot het geurverleden. Ook is het de bedoeling een selectie van Europese geuren te bewaren met behulp van erfgoedwetenschappelijke technieken en deze te ‘reconstrueren’ in samenwerking met de geurindustrie.
Zo rook het parfum van de oude Grieken
Bestaat er zoiets als geurerfgoed?
