Dark
Light

De haven van Byblos

Videos over Byblos
2 minuten leestijd
De dichtgeslibde zuidelijke haven van Byblos
De dichtgeslibde zuidelijke haven van Byblos

Byblos is interessant omdat het feitelijk de eerste wereldhaven is. Dankzij de rivier de Adonis, waarover ik vorige keer schreef, was het eenvoudig cederhout uit de Libanonbergen naar de kust te brengen. Overigens is “eenvoudig” hier zéér relatief. Bijlen waren in de Bronstijd vrij klein. Bovendien voert ook een Adonis nog niet zo simpel boomstammen met zich mee.

Dat gezegd zijnde: Byblos exporteerde het hout naar Egypte en groeide uit tot een internationale haven. Maar waar legden de schepen aan? Even een kengetal: een zeevarend schip was al gauw een meter of veertig lang. De boot die is opgegraven bij de piramide van Khufu meet 43,5 meter. Het Egyptische Verhaal van de Schipbreukeling noemt schepen met een lengte tussen de 54 en 63 meter.

De huidige haven van Jbeil, met een fortje uit de tijd van de Kruistochten, is er voor vissers en kleine zeilboten. Dit noordelijk van de antieke stad gelegen haventje is totaal ongeschikt voor bulktransport.

De Franse archeologen Montet en Dunand opperden dat de antieke vrachtschepen op zee bleven liggen, even ten westen van Byblos. Dat was een logische gedachte. Daar was een ondiepte waar de vissers van Jbeil hun wat grotere schepen weleens voor anker lieten gaan. Ik begrijp dat er ook ankers uit de Bronstijd zijn gevonden.

Ook deze oplossing was niet echt bevredigend. Was de antieke haven dan ten zuiden van Byblos? Er was een eilandje dat de golven kon breken. Bovendien was er een strand waar ook nu nog boten aan land worden getrokken. Maar waarom zagen we dan nergens kades, pieren en pakhuizen? Die moeten er zijn geweest, want we kennen ze uit Egyptische havens. Bovendien zijn in Tyrus en Sidon de antieke havenwerken zichtbaar gebleven, dus waarom in Byblos niet?

Video 4: De haven van Byblos

https://youtu.be/vp0nY7qCy6o

In 2013 identificeerde de Libanese archeologe Martine Francis-Allouche de haven en werd duidelijk waarom die zo lang onvindbaar was geweest. De schepen legden aan in het estuarium van een klein riviertje. Tegenwoordig stelt het niets meer voor: je zou eroverheen kunnen springen. In de loop van drie millennia heeft het stroompje echter heel wat klei meegenomen en afgezet. De monding is totaal verzand en de haven is niet meer zichtbaar.

Dit bericht verscheen eerder op de Mainzer Beobachter. De auteur kreeg een tegemoetkoming in zijn reiskosten van het Rijksmuseum van Oudheden. De expositie Byblos, ’s werelds eerste havenstad is tot en met 12 maart te bezoeken in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Het publieksboek is als Open Access-bestand te vinden bij Sidestone Press en ook als papieren boek te bestellen.

Jona Lendering is historicus, webmaster van Livius.org en docent bij Livius Onderwijs. Hij publiceerde verschillende boeken en verzorgt een nieuwsbrief over de Oudheid. Zie ook zijn blog: mainzerbeobachter.com

Gerelateerde rubrieken:

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 51.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:

Gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief (51.171 actieve abonnees)


Donateurs ondersteunen ons project en dragen direct bij aan de uitbreiding van ons archief.

Meer informatie

×