De heilige Veronica – De vrouw die het gezicht van Jezus droogde

De heilige Veronica is een legendarische vrouw die Jezus volgde op zijn tocht naar Golgotha, waar hij gekruisigd zou worden. Onderweg zou de vrouw Jezus’ bezwete en bebloede gelaat met een doek hebben gedroogd. Daarna trof ze diens gelaatstrekken op de doek aan. In de kunst is Veronica daarom vaak afgebeeld als een rouwende vrouw met een doek in haar handen, met daarop een afbeelding van Christus’ gelaat.

Het verhaal van Veronica wordt niet in de bijbel vermeld maar maakt wel onderdeel uit van de traditionele veertien staties, die Jezus’ martelaarsgang door de Via Dolorosa markeren naar de plaats van kruisiging. Volgens de overlevering stapte zij op Jezus af toen hij bezweek onder het gewicht van het kruis, dat hij zelf moest dragen.

In de Oude Sint-Pietersbasiliek in Rome werd vanaf de achtste eeuw na Christus een doek bewaard waarvan beweerd werd dat dit de doek van Veronica was. Het relict werd tot zeker de veertiende eeuw vereerd wat ook te maken had met het feit dat beweerd werd dat personen die de doek hadden aanschouwd, geen gewelddadige dood konden sterven. Volgens sommige verhalen ging de doek in de zestiende eeuw verloren tijdens de plundering van Rome door Duitse en Spaanse soldaten. Vandaag de dag zijn er nog verschillende kerken die beweren de doek in bezit te hebben. De bekendste daarvan is het kapucijnenklooster van Manoppello in de Apennijnen. In 2006 bezocht paus Benedictus XVI deze kerk nog om de doek van Veronica te vereren.

‘Het ware beeld’

De naam van Veronica wordt nergens in de bijbel vermeld. Er zijn ook geen historische aanwijzingen die erop wijzen dat het hier om een historisch figuur gaat. Haar naam lijkt te verwijzen naar de gebeurtenis tijdens de kruisweg. Veronica is vermoedelijk namelijk afgeleid van vera ikon wat zoveel betekent als ‘het ware beeld’. In oude versies van de legende wordt Veronica ook wel eens Berenice genoemd, wat staat voor ‘de zegenbrengster’. De naam Veronica duikt vanaf de vijfde en zesde eeuw in legendes op. Vroeger werd zij ook wel eens vereenzelvigd met een vrouw die aan ernstige bloedvloeiingen leed en door Jezus werd genezen. Deze geschiedenis is beschreven in het evangelie van Lucas (8:42-48). Volgens sommige verhalen was Veronica de vrouw van Zacheüs, een tollenaar (soort belastingambtenaar) die in het Nieuwe Testament wordt genoemd.

Veronica is de beschermheilige van doekverkopers, linnennaaisters, wasvrouwen en fotografen. Haar naamdag valt op Vastenavond, de dinsdag voor Aswoensdag. Ook 4 februari en 9 en 12 juli worden als gedenkdag genoemd.

Bronnen ▼