De Hunnenrede (1900) van keizer Wilhelm II

Bremerhaven – 27 juli 1900
3 minuten leestijd
Hunnenrede (1900) - Keizer Wilhem II neemt afscheid van het Duitse Oost-Aziatische Expeditiekorps (cc - Bundesarchiv)
Hunnenrede (1900) - Keizer Wilhem II neemt afscheid van het Duitse Oost-Aziatische Expeditiekorps (cc - Bundesarchiv)

De Hunnenrede is de benaming voor een fanatieke redevoering die de Duitse keizer Wilhelm II op 27 juli 1900 gaf in de Noordduitse havenstad Bremerhaven. Dit ter gelegenheid van het vertrek van het Duitse Oost-Aziatische Expeditiekorps naar China, om de Bokseropstand neer te slaan. De rede werd tijdens de Eerste Wereldoorlog door de Britten voor propaganda-doeleinden gebruikt.

Clemens von Ketteler, vermoord tijdens de Bokseropstand
Clemens von Ketteler, vermoord tijdens de Bokseropstand
Kort voor het vertrek van het Duitse vrijwilligerskorps was in China de Duitse ambassadeur, baron Clemens von Ketteler (1853-1900), door leden van de nationalistische Bokser-sekte vermoord. De keizer was woedend over die gebeurtenis en liet dat de vrijwilligers die naar China afreisden in niet mis te verstane bewoordingen weten. Hij gaf hen onder meer het volgende mee:

ā€˜…als U Uw vijand ontmoet, dan moet U hem verpletteren. Geen onderdak zal worden verschaft, geen gevangenen zullen worden gemaakt. […] Net als de Hunnen, duizend jaar geleden, onder leiding van Etzel (Attila, red.) een faam verwierven waardoor zij nog altijd in de historische traditie voortleven, moge zo de naam van Duitsland op eenzelfde manier bekend worden in China, zodat geen Chinees het ooit nog zal wagen om op een Duitser neer te zienā€™.

Ontvangst van de rede

De krijgszuchtige toespraak van de keizer, die vanwege de link met Attila bekend kwam te staan als de Hunnenrede, werd in Bremerhaven goed ontvangen door de vrijwilligers die op het punt stonden naar China af te reizen. In met name linkse kringen vond men de toon van de keizerlijke speech echter helemaal niet prettig. In de Rijksdag eiste August Bebel, de leider van de Sociaaldemocraten, bijvoorbeeld dat er meer controle zou komen op de uitlatingen van de keizer, van wie al langer bekend was dat hij zijn woorden soms weinig zorgvuldig woog.

Ook in verschillende andere Europese landen werd met verbazing gereageerd. Sommige landen waren bang dat Duitsland vastbesloten was een prominente rol te gaan spelen in China. In regeringskringen in Berlijn werd immers ook al gesproken over de mogelijke oprichting van een speciaal koloniaal leger.

Maar er was ook begrip. Zo schreef de Daily Telegraph bijvoorbeeld dat de door de keizer gebruikte taal:

ā€˜de enige taal was die door Aziaten wordt verstaan. Engeland heeft die taal tenslotte zelf ook gebezigd en daarna in daden omgezet bij het onderdrukken van de opstand van de sepoys in Indiaā€™

In de Eerste Wereldoorlog kwam de Hunnenrede de Britten goed van pas en werd deze in propaganda gebruikt om aan te tonen dat de Duisters enorm oorlogszuchtig waren.

Letterlijke Duitse tekst van de Hunnenrede:

ā€˜GroƟe Ć¼berseeische Aufgaben sind es, die dem neu entstandenen Deutschen Reiche zugefallen sind, Aufgaben weit grĆ¶ĆŸer, als viele meiner Landsleute es erwartet haben. Das Deutsche Reich hat seinem Charakter nach die Verpflichtung, seinen BĆ¼rgern, wofern diese im Ausland bedrƤngt werden, beizustehen. Die Aufgaben, welche das alte Rƶmische Reich deutscher Nation nicht hat lƶsen kƶnnen, ist das neue Deutsche Reich in der Lage zu lƶsen. Das Mittel, das ihm dies ermƶglicht, ist unser Heer.

In dreiƟigjƤhriger treuer Friedensarbeit ist es herangebildet worden nach den GrundsƤtzen Meines verewigten GroƟvaters. Auch ihr habt eure Ausbildung nach diesen GrundsƤtzen erhalten und sollt nun vor dem Feinde die Probe ablegen, ob sie sich bei euch bewƤhrt haben. Eure Kameraden von der Marine haben diese Probe bereits bestanden, sie haben euch gezeigt, daƟ die GrundsƤtze unserer Ausbildung gute sind, und Ich bin stolz auf das Lob auch aus Munde auswƤrtiger FĆ¼hrer, das eure Kameraden drauƟen sich erworben haben. An euch ist es, es ihnen gleich zu tun. Eine groƟe Aufgabe harrt eurer: ihr sollt das schwere Unrecht, das geschehen ist, sĆ¼hnen. Die Chinesen haben das Vƶlkerrecht umgeworfen, sie haben in einer in der Weltgeschichte nicht erhƶrten Weise der Heiligkeit des Gesandten, den Pflichten des Gastrechts Hohn gesprochen. Es ist das um so empƶrender, als dies Verbrechen begangen worden ist von einer Nation, die auf ihre uralte Kultur stolz ist. BewƤhrt die alte preuƟische TĆ¼chtigkeit, zeigt euch als Christen im freundlichen Ertragen von Leiden, mƶge Ehre und Ruhm euren Fahnen und Waffen folgen, gebt an Manneszucht und Disziplin aller Welt ein Beispiel. Ihr wiƟt es wohl, ihr sollt fechten gegen einen verschlagenen, tapferen, gut bewaffneten, grausamen Feind. Kommt ihr vor den Feind, so wird derselbe geschlagen! Pardon wird nicht gegeben! Gefangene werden nicht gemacht! Wer euch in die HƤnde fƤllt, sei euch verfallen! Wie vor tausend Jahren die Hunnen unter ihrem Kƶnig Etzel sich einen Namen gemacht, der sie noch jetzt in Ɯberlieferung und MƤrchen gewaltig erscheinen lƤƟt, so mƶge der Name Deutscher in China auf 1000 Jahre durch euch in einer Weise bestƤtigt werden, daƟ es niemals wieder ein Chinese wagt, einen Deutschen scheel anzusehen!’

Lees ook: Bokseropstand (1899-1901) ā€“ Opstand van Chinese nationalisten
Overzichtspagina: Duitse geschiedenis
Boek: Wilhelm II – De laatste Duitse Keizer

Bronnen ā–¼

-https://www.ssew.nl/keizer-wilhelm-ii-hunnenrede-bremerhafen-1900
-Kroniek van de 20e eeuw – Bouwmeester e.a., red. – 2010 (p. 12)

Recent gepubliceerd

Reageer

Abonneer
Stuur mij een e-mail bij
guest
0 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 54.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
0
Reageren?x
×