De Janjaweed is een gewapende Arabische groepering die met name actief is in het westelijk deel van Sudan (Darfur). Darfur is het meest islamitische gedeelte van Sudan. De naam van de groepering (ook wel Janjawid) wordt vertaald met man te paard, man met paard en geweer of duivel op een paardenrug.
De Janjaweed is voornamelijk opgebouwd uit Sudanese veehouders. De afgelopen jaren richtten ze veel bloedbaden aan onder Afrikaanse stammen. Ook verhalen over massale verkrachtingen duiken meer dan eens de kop op.
Volgens Amerika is Musa Hilal momenteel de leider van de Janjaweed-militie. Hijzelf ontkent dit echter en spreekt ook tegen dat de militie zich in Darfur schuldig heeft gemaakt aan genocide. Overduidelijk is echter wel dat de Janjaweed een belangrijke rol spelen in het huidige Darfurconflict.
Het conflict
Het Darfurconflict heeft inmiddels zeker 200.000 doden en twee miljoen vluchtelingen ‘opgeleverd’. Zo’n tien procent van deze vluchtelingen verblijft in buurland Tsjaad. Veel van de vluchtelingenkampen laten, omdat ze overvol zitten, geen nieuwe vluchtelingen meer toe. De crisis begon eigenlijk in 1962 toen in Sudan een burgeroorlog uitbrak. De centrale regering van Sudan, gevestigd in Khartoum, raakte in conflict met zuidelijke niet-islamitische stammen in het zuiden van het land. Deze oorlog kwam in 2002 tot een einde. In dat jaar werd een staakt-het-vuren afgekondigd. Een vredesovereenkomst stelde vast hoe de opbrengsten van aardolie-verkoop eerlijk verdeeld moesten worden tussen de zuidelijke stammen en de centrale regering. De gemoederen moesten met deze regeling tot bedaren worden gebracht.
Al snel bleek echter dat deze overeenkomst voedingsbodem was voor een nieuw conflict. Rebellen van de zuidelijke stammen vonden dat de olie-opbrengsten oneerlijk verdeeld werden. De Arabische stammen zouden worden voorgetrokken. Twee rebellerende organisaties maken zich vooral hard voor de belangen van het zuiden: de Justice and Equality Movement (JEM) en de Sudan Liberation Movement/Army (SLA).
Janjaweed
De rebellerende organisaties maakten in 2003 een statement door het regeringsleger aan te vallen. De Sudanese overheid verdedigde zich onder meer door de hulp in te roepen van de Janjaweed. De – onder meer door de centrale regering – goed bewapende militie bestrijdt de rebellengroepen en maakt vele slachtoffers.
Het bloedige conflict lijkt in 2006 tot een einde te komen als de regering vrede sluit met de meeste rebellengroepen. Vanwege de vredesondertekening wordt de Janjaweed ontbonden. In de praktijk blijft de Janjaweed echter actief. De strijders van de Arabische militie blijven de Afrikaanse stammen aanvallen. Vredestroepen van de Afrikaanse Unie moeten de orde handhaven in het land maar zijn in ondertal en kunnen niet echt een vuist maken.
Hoewel de Janjaweed de naam hebben vooral op paarden te strijden, is dit niet het geval. Tijdens missies bereiden ze ook vaak kamelen. Campagnes tegen Afrikaanse dorpen worden vaak vooraf gegaan door bombardementen en beschietingen vanuit helicopters. Hierna trekken de Janjaweed op de grond de dorpen in en vallen ze de overlevenden aan.
Hoeveel strijders de Janjaweed precies heeft is niet geheel duidelijk. Vaak wordt er van uit gegaan dat er enkele duizenden leden van de Janjaweed actief zijn in de Darfur-regio. Hoewel dit geen groot aantal is kunnen de Janjaweed toch veel schade aanrichten omdat ze goed bewapend zijn. Geregeld maken ze gebruik van automatische wapens. De centrale regering van Sudan zou de Janjaweed bewapenen.
Vredesbesprekingen
Vredesbesprekingen in Libië moesten in oktober 2007 een einde maken aan het geweld in Darfur. Hoewel enkele rebellenorganisaties aangaven bereid te zijn tot een staakt-het-vuren verliepen de besprekingen weinig hoopvol. Lang niet alle strijdende troepen waren aanwezig, zodat van echte vredesbesprekingen geen sprake kon zijn. De SLA gaf in Libië aan de wapens te willen neerleggen. Nadat de Janjaweed kort hierna weer toeslagen in Darfoer dreigde de SLA echter weer de wapens op te nemen.
In Nederland werd recent de actie ‘Tot Zover Darfur’ gehouden. Een poging om de problematiek opnieuw op de agenda te zetten.
