Dertiende-eeuwse pauselijke oorkonde gevonden in Nijmegen

Vorige maand is in het Katholiek Documentatiecentrum van de Radboud Universiteit Nijmegen onverwacht een oorkonde uit 1292 opgedoken, afkomstig uit Gent. Het gaat om een perkamenten oorkonde, waarin paus Nicolaas IV toestemming geeft voor de stichting van het Clarissenklooster Beaulieu in Petegem, België. Hoe het stuk in Nijmegen terecht is gekomen, is een raadsel.

Toen een computersysteem van het Katholiek Documentatiecentrum (KDC) vorige maand vervangen werd, hadden medewerkers een paar weken lang tijd voor achterstallige opruimwerkzaamheden. ‘We krijgen hier regelmatig dozen met allerlei spullen, met de mededeling “gooi maar weg wat je niet kunt gebruiken”’, aldus Lodewijk Winkeler, hoofd KDC. ‘Zo’n doos was het en die stond al jaren in het magazijn. Er zaten oude affiches in en dergelijke. En helemaal onderin deze oorkonde.’

Archief-Beaulieu

Historicus Arthur Bruls, die de doos uitspitte, zag direct dat het om een perkamenten oorkonde ging en kon het handschrift ook lezen. Hij ging op internet verder op zoek en ontdekte dat het stuk hoorde bij het archief-Beaulieu, dat wordt bewaard in het Rijksarchief in Gent.

Hoe het kan dat de oorkonde vanuit Gent in Nijmegen terecht is gekomen, is onduidelijk. Winkeler: ‘Het moet wel uit Gent zijn meegenomen. Dat hoeft niet met kwade bedoelingen te zijn gebeurd: vroeger kwam het vaker voor dat wetenschappers stukken meenamen naar huis om ze daar verder te bestuderen. Hoe het hier gegaan is, weten we niet. En ik vermoed dat we er ook nooit meer achter komen.’

Voor het KDC, dat verzamelt vanaf 1800, heeft de oorkonde geen waarde. ‘Maar sowieso is het gebruikelijk om archieven zo veel mogelijk als een geheel te bewaren, of zonodig die situatie te herstellen. Vandaar dat we het stuk binnenkort aan de collega’s van het Rijksarchief Gent zullen overdragen.’ Die collega’s hebben al verheugd gereageerd op de terugkeer van het, voor hen, waardevolle stuk.