Op 23 september 2015 promoveerde econoom, geograaf en kerkhistoricus Ab van Langevelde (1954) aan de Theologische Universiteit Kampen op een diepgravende, fijn geschreven wetenschappelijke biografie over de gereformeerde theoloog en predikant Cornelis Veenhof (1902-1983). Deze biografie werkt als een microscoop die de persoonlijke (geloofs)drijfveren onder de dogmatische en kerkrechtelijke conflicten van die periode blootlegt.
Sensitief karakter
Veenhof werd na een jeugd in een piëtistisch milieu van de late Afscheiding op de Utrechtse Heuvelrug diep geraakt door het culturele klimaat van het absolute van de jaren twintig en dertig. Daarbij speelden zijn relaties met invloedrijke theologen als A. Janse van Biggekerke, K. Schilder en D.H.Th. Vollenhoven een wezenlijke rol, hoewel deze niet tot zijn directe leermeesters aan de Theologische School in Kampen behoorden. Toch deinsde Veenhof met zijn sensitieve karakter, hij was erg gesteld op harmonie in intermenselijke relaties, al gauw terug voor de consequenties van dit absolutisme. Dit ging echter niet zover dat hij niet meeging met de Vrijmaking van 1944, toen ongeveer 10 procent van de leden van de Gereformeerde Kerken in Nederland buiten die kerk kwamen te staan vanwege theologische geschillen.
Wel kreeg hij gaandeweg steeds meer moeite met de groeiende dominantie van de beweging van de doorgaande reformatie binnen de vrijgemaakt-gereformeerde kerken. Hij bleek vooral een man van de reformatie van het hart, terwijl in de vrijgemaakt-gereformeerde kerken de nadruk werd gelegd op de institutionele reformatie. De kaders van de ware kerk moesten voor de leiders van de doorgaande reformatie de bedding vormen voor de persoonlijke vroomheid. Uiteindelijk werd Veenhof aan het eind van zijn hoogleraarschap in Kampen afgerekend op zijn positiekeuze.
Citeerdrift
“Veenhof was een man die veel steun en bevestiging nodig had van zijn omgeving. Hij zocht die bij grote gereformeerde denkers uit heden en verleden. Het karakter van zijn relaties met Janse, Schilder, Vollenhoven en later [H.J.] Jager spreekt boekdelen. Ook zijn citeerdrift kan langs deze weg geduid worden. Zelfstandige, systematische analyses durfde hij niet of nauwelijks aan. Het citeren gebeurde altijd met het oog op de kerkelijke actualiteit. Eigenlijk is hij als hoogleraar altijd dominee gebleven, tot in zijn colleges aan toe. Hij preekte meer dan hij analyseerde.” (601)
Biograaf Ab van Langevelde (1954) is econoom, geograaf en kerkhistoricus. In 2001 promoveerde hij aan de Rijksuniversiteit Groningen in de Faculteit der Ruimtelijke Wetenschappen (geografie, planologie en demografie) op een proefschrift over de wederzijdse invloed van de tweetaligheid en de economische ontwikkeling binnen de provincie Fryslân (Friesland). Hij is projectmedewerker aan het Archief- en Documentatiecentrum (ADC) van de Gereformeerde kerken in Kampen.
Boek: In het klimaat van het absolute – Ab van Langevelde
Bekijk dit boek bij:
