De Olympische Spelen in Rio de Janeiro staan voor de deur. Op 5 augustus 2016 vindt de openingsceremonie van het sportfestijn plaats in het beroemde Maraçana-stadion, dat ooit – met 183.000 plaatsen – de grootste sportarena ter wereld was. Het is alweer honderdtwintig jaar geleden dat de moderne Olympische Zomerspelen voor het eerst plaatsvonden. Tijdens dit evenement, gehouden in april 1896 in Athene, werd de eerste Olympische medaille uitgereikt. Deze medaille was niet van goud, maar… van zilver.
Affiche v.d. eerste Olympische Spelen van 1896. Bron: WikimediaMeedoen is belangrijker dan winnen
De klassieke Olympische Spelen waren in 393 bij edict verboden door keizer Theodosius I. Ze zouden heidens zijn en een bedreiging vormen voor het christendom. Pas 1500 jaar later vonden er weer Olympische Spelen plaats, nota bene op initiatief van een historicus. Het was de Franse geschiedkundige en pedagoog Pierre de Coubertin (1863-1937). Deze interessante man deed in 1908, in navolging van een bisschop, de uitspraak:
“Het belangrijkste in het leven is niet de triomf, maar de strijd. Het essentiële is niet om te hebben gewonnen, maar om goed te hebben gestreden”.
In gepopulariseerde vorm is dit citaat in de volksmond bekend geworden als “Deelnemen is belangrijker dan winnen”. De uitspraak wordt dan ook vaak gelieerd aan De Coubertin.
Literatuurmedaille
Zelf zou De Coubertin ook Olympisch eremetaal winnen: in 1912 behaalde hij – onder pseudoniem – een gouden plak op het onderdeel ‘Literatuur’, met zijn schrijfsel ‘Ode aan de sport’. Tot 1948 stonden dit soort kunstwedstrijden (naast literatuur ook beeldhouwen, architectuur, muziek en schilderen) op het Olympische programma. Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) besloot later om de winnaars van dit soort medailles uit de overzichten te schrappen.
Postzegel met Pierre de Coubertin. Bron: 123rf.com
Eerste plak in 1896
De eerste medaille op de moderne Olympische Spelen ging op 6 april 1896 naar de Amerikaanse hink-stap-springer James Connolly (1868-1957), die 13.71 meter wist te springen. Hij kreeg op de slotdag van de Spelen – op 12 april – een zilveren medaille uitgereikt, want een gouden plak bestond nog niet. Die werd pas in 1904 ingevoerd. De nummer twee ontving een bronzen medaille, terwijl de nummer drie het met niets moest doen.
Winnaars kregen naast een medaille ook een lauriertak en een diploma overhandigd.
Enne Koops (1978-2023) was historicus en docent geschiedenis en maatschappijleer aan het Rietschans College in Ermelo. Zijn interesse ging uit naar onderwerpen als religie- en cultuurgeschiedenis, oorlogen, migratie, en de geschiedenis van Noord-Amerika, Nederland en Duitsland. Publiceerde vele artikelen op Historiek. Zie ook: In memoriam
Enne Koops
