Eeuwenoud archief vestingstad Grave online

Het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) heeft het eeuwenoude archief van het oude stadsbestuur van Grave (1290-1810) online gezet. Onder de gedigitaliseerde documenten bevindt zich ook een brief uit 1473 van Karel de Stoute.

Grave in 1649 - Atlas Van Loon — Grave in 1649 – Atlas Van Loon (Publiek Domein – wiki)

Grave had een strategische ligging aan de Maas, waardoor het al vroeg een vestingstad werd. Het markeerde de noordgrens van het hertogdom Brabant en tijdens en na de Nederlandse Opstand de grenzen van de Spaanse Nederlanden. Door oorlog en belegeringen is de stad enkele keren zwaar getroffen. Hierdoor zijn gedeelten van het archief in de loop der eeuwen verloren gegaan. Het ergst mogelijke gebeurde echter in vredestijd: In de nacht van 2 op 3 oktober 1902 ging het archief voor een belangrijk gedeelte in vlammen op. De vrij felle brand als gevolg van een niet goed aangesloten kachelpijp kon alleen gedoofd worden door alles met water te drenken en op straat te smijten.

De brand is de oorzaak dat het archief meer dan een eeuw lang nauwelijks te raadplegen is geweest. Het had nogal wat waterschade en losse roetdeeltjes van de brand maakten het praktisch onmogelijk om het te raadplegen. Na tussentijdse bewerkingen en een intensieve restauratie is dat nu dus verleden tijd. Belangstellenden kunnen dit eeuwenoude archief nu online raadplegen.

Het stadsarchief van Grave kent een bewogen geschiedenis. De roerige tijden zijn ook terug te vinden in de archiefstukken. Enkele voorbeelden:

Het Reglement van de Raad van State voor het Graafse stadsbestuur, met daarin alle handelingen rond logies- en serviesgelden. Tot en met begin negentiende eeuw gingen de Graafse burgers gebukt onder de last van de aanwezigheid van vele militairen. In dit document, origineel uit 1595, worden netjes alle vergoedingen opgesomd die voor officieren, ruiters en soldaten moesten worden betaald, maar ook alle faciliteiten die burgers moesten bieden.
Een ander voorbeeld is de serie stadsrekeningen die een schat aan informatie geven over alle functionarissen die in dienst waren van het stadsbestuur. Elke rekening bevat een onderdeel met uitbetaling van vergoedingen of lonen, waarbij ook de
betrokken particulieren of functionarissen worden genoemd.
Ook interessant: een prent van het Staats beleg van Grave onder leiding van Prins Maurits in 1602.

Brief, geschreven door Karel de Stoute, hertog van Bourgondië, waarin hij zich voorstelt als de nieuwe heer van het vestingstadje. (Stadsbestuur Grave, 1290-1810, collectie BHIC)

Brief van Karel de Stoute

Het bijzonderste document in het oude stadsarchief betreft een brief van Karel de Stoute, hertog van Bourgondië. In de brief stelt hij zich voor als de nieuwe heer van het vestingstadje.

Aan het einde van de vijftiende eeuw was het hertogdom Bourgondië bezig aan een grote opmars in Europa en bezat grote gedeelten van Frankrijk en de Lage Landen. Ook het Hertogdom Brabant werd ingenomen door de Bourgondiërs. Vlak voordat deze brief werd verzonden, had hertog Arnold van Gelre in Grave de touwtjes in handen. In 1471 werd hij echter door diens zoon ontvoerd en gevangen gezet. Hij werd uiteindelijk bevrijd door Karel de Stoute. Arnold schonk Karel daarom uit dankbaarheid zijn gebieden, waaronder dus ook Grave, en maakte de hertog van Bourgondië bovendien tot zijn erfgenaam.

In de brief laat Karel weten dat de dood van Arnold hem ter ore is gekomen en dat hij, als erfgenaam, de stad in zal nemen en als nieuwe heer van Grave gehuldigd wenst te worden. Om niet al te veeleisend over te komen, belooft Karel wel de stad en haar burgers voor ‘overlast te beschutten en beschermen’ en een…