Elizabeth Blackwell (1821-1910) – Arts, abolitionist en feminist

Elizabeth Blackwell was in 1849 de eerste vrouw die een medische graad haalde in de Verenigde Staten. Ook was ze abolitionist en kwam ze op voor vrouwenrechten. Ze opende onder meer de eerste medische universiteit voor vrouwen.

Blackwell werd geboren in Engeland als dochter van een suikerfabrikant en quaker. Het gezin had negen kinderen, waarvan er een aantal zich later zouden inzetten voor de afschaffing van de slavernij en ook op feministisch vlak veel zouden betekenen. Zo ontpopte Elizabeth’s broer Henry Blackwell zich ook tot abolitionist. Hij trouwde met de bekende feministe Lucy Stone. Een andere broer, Samuel, trouwde dan weer met Antoinette Brown, die later de eerste vrouwelijke predikant van de Verenigde Staten zou worden. Ook woonden vier ongetrouwde zusters bij het gezin in huis. Zowel de jongens als meisjes kregen gouvernantes en privé-leraren om hun intellectuele ontwikkeling te stimuleren. Dat was erg ongebruikelijk in die tijd. Het gezin Blackwell emigreerde in 1832 naar de Verenigde Staten.

Enkele jaren na deze verhuizing overleed Elizabeth’s vader. Het gezin bleef berooid achter. Om geld in het laatje te brengen ging de zeventienjarige Elizabeth toen – net als haar moeder en zussen – als onderwijzeres werken. Na een gesprek met een zieke vriendin, die zich beklaagde over haar behandeling en stelde dat ze beter door een vrouw kon worden geholpen, besloot Blackwell dat ze de geneeskunde in wilde. Ze las zichzelf goed in en meldde zich aan voor verschillende medische opleidingen, maar werd overal geweigerd. Uiteindelijk nam een kleine universiteit, het Geneva College in New York, haar toch aan. De meeste professoren en studenten gingen er vanuit dat ze haar opleiding toch niet zou afmaken en maakten haar het leven zuur door haar apart te zetten of geen toegang te verschaffen tot laboratoria. In 1849 studeerde ze desondanks af, als eerste vrouwelijke student geneeskunde in de Verenigde Staten.

Naast haar medische ambitie was Blackwell net als de rest van haar familie ook actief in de beweging voor de afschaffing van de slavernij. Ze was onder meer bevriend met Harriet Beecher Stowe, abolitionist en schrijfster van Uncle Toms Cabin, in Nederland uitgebracht onder de titel De negerhut van Oom Tom.

Werkleven

Na haar afstuderen bleek het nog niet zo makkelijk om werk te vinden als volwaardig arts. Veel ziekenhuizen weigerden haar vanwege haar geslacht of stonden haar niet toe patiënten daadwerkelijk te diagnosticeren en behandelen, waardoor ze ‘slechts’ als een soort veredelde verpleegster werd beschouwd. Uiteindelijk richtte Blackwell – samen met haar jongere zus Emily – haar eigen ziekenzaal op, de New York Infirmary for Indigent Women and Children. Tijdens de Amerikaanse burgeroorlog werden hier ook verpleegsters opgeleid. In 1868 opende Blackwell een medische universiteit in New York.

Blackwell trouwde net als verschillende van haar tantes en zussen nooit. Dit uit vrees haar zelfstandigheid te verliezen. Wel adopteerde ze een zevenjarig Iers weesmeisje, Katharine (Kitty) Barry om haar eenzaamheid te verdrijven.

In 1869 keerde Blackwell terug naar haar moederland, Engeland, waar ze samen met onder anderen Florence Nightingale het Women’s Medical College opende. Ook gaf ze tot haar pensioen op 86-jarige leeftijd les aan vrouwen. Ze overleed in 1910 op 89-jarige leeftijd.

Tijdens haar carrière zette Blackwell zich onder meer in voor hygiëne, omdat ze dacht dat mannelijke artsen vaak epidemieën veroorzaakten door hun handen niet te wassen. Naast dit inzicht dat later breder werd uitgedragen door de Hongaarse arts Ignaz Semmelweis en uiteindelijk zorgde voor een grote ommekeer in de zorg, trok Blackwell ook enkele dubieuze conclusies. Zo dacht ze dat teveel seks niet gezond was, al helemaal niet tussen verschillende rassen. Ook zag ze de meerwaarde niet in van vaccinatie. Blackwell publiceerde aan het eind van de negentiende eeuw haar autobiografie: Pioneer Work in Opening the Medical Profession to Women. Dit werk bevat onder meer veel medische informatie ter ondersteuning van vrouwelijke zorgprofessionals.

Jaarlijks reikt de Amerikaanse beroepsorganisatie voor vrouwelijke artsen en studentes geneeskunde de Elizabeth Blackwell Medal uit aan vrouwen die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de geneeskunde.

~ Lilian Visser

Lees ook: Florence Nightingale (1820-1910) – De vrouw met de lamp
…en: De negerhut van Oom Tom – Harriet Beecher Stowe

Bronnen ▼