Erinyen (Furiën) – De wraakgodinnen

De Erinyen zijn drie wraakgodinnen in de Griekse mythologie. Ze wonen in de onderwereld, maar komen soms ook naar de aarde om de ergste misdadigers te straffen. Het Romeinse equivalent voor het drietal is Furiën (Furiae).

De zusters heten Alecto (meedogenloze), Megaera (jaloerse) en Tisiphone (wraakzuchtige). Ze worden in verhalen afgebeeld als lelijke vrouwen met een toorts, gesel of speer. Ook zitten er slangen in hun haar. Verder dragen de Erinyen zwarte gewaden en een enkele keer hebben ze vleugels.

Als ouders van de wraakgodinnen worden doorgaans oermoeder Gaea en oergod Ouranos genoemd. Ze zouden dan zijn geboren uit het bloed van de oergod die door zijn zoon werd gecastreerd. De bekende geschiedschrijver Hesiodos schreef hier rond 700 v.Chr. over in zijn beroemde stamboom van de goden, de zogenoemde Theogonie:

“Kronos (…) sneed met een snelle beweging zijn vaders geslachtsdeel af, om vervolgens die last met een zwaai achterwaarts weg te werpen zonder te zien waar die viel. Maar het vloog niet voor niets uit zijn handen: want moeder Aarde ving iedere bloedige druppel die wegspoot op in haar schoot en, toen later ten slotte haar tijd was gekomen, baarde zij krachtige, sterke Erinyen, grote Giganten (…) en Melische Nimfen.”
Alle goden! (Damon) Vertaling Ronald Blankenborg

Een enkeling schreef dat de wraakgodinnen werden geboren uit Nyx, de oergodin van de nacht.

Misdaden

De taak van de wraakgodinnen bestaat uit het bestraffen van de ergste misdaden, bijvoorbeeld familiemoord. Ze achtervolgen misdadigers op een verschrikkelijke manier met een van hun wapens. Dit houden ze vol totdat de schuldigen boete hebben gedaan.

Een bekend verhaal is de achtervolging van Orestes. Deze jongeman had zijn moeder gedood om de moord op zijn vader te wreken. De Erinyen bleven hem net zo lang teisteren totdat de jongeman werd vrijgesproken door een oude Atheense rechtbank. Het verhaal van Orestes laat zien dat de wraakgodinnen ook tot bedaren konden komen. Nadat een misdadiger zijn welverdiende straf had gekregen, lieten ze die persoon soms met rust.

De Grieken gaven de wraakgodinnen ook wel de naam Eumeniden, wat ‘welgezinden’ betekent. Dit kan gezien worden als een soort bijgeloof waarbij duistere machten werden afgeweerd met vleiende benamingen.

Zie ook: Faten – De Griekse schikgodinnen
Overzichtspagina Griekse mythologie

Bronnen ▼