Enige tijd geleden verwierf het Fries Museum het schilderij Portret van een vrouw in Fries kostuum van schilder Piet van der Hem. Het museum is blij met het werk maar wil wel graag weten wie er eigenlijk op het schilderij is afgebeeld. Om antwoord te krijgen op die vraag wordt nu de hulp van het publiek ingeroepen.
Van der Hem is vooral bekend om zijn portretten van prominente figuren zoals toneelspelers, dansers, kunstenaars en zelfs leden van de Koninklijke familie. Het schilderij dat het Fries Museum recent verwierf wijkt qua stijl behoorlijk af van dit bekende werk. Zonder signering zou het werk waarschijnlijk ook niet direct zijn toegeschreven aan de kunstenaar.
Het portret toont een oude dame die de toeschouwer of kunstenaar niet aankijkt en in gedachten verzonken lijkt te zijn. Wanneer het werk precies is geschilderd staat niet vast, maar kenners denken dat het schilderij uit de periode 1920-1930 dateert. Volgens het museum lijkt het erop dat Van der Hem zich qua stijl liet inspireren door kunstenaars als Jan Mankes of de Finse Helène Scherfbeck.
Geen enkel element op de achtergrond leidt af. De stoel waar de vrouw op zit, is amper zichtbaar. Geen pose, geen blik in de richting van de toeschouwer of schilder, geen glimp van de gebruikelijke geaffecteerdheid van Van der Hem. Rust en overpeinzing kenmerken de gestalte. Het licht raakt haar handen en haar gezicht, omkranst door een Friese kap met schitterlichtjes van de voorhoofdsnaald. Aan de wijsvinger van haar linkerhand valt een gouden trouwring op. Is ze weduwe en draagt ze de ring van haar overleden man?
Het Fries Museum komt graag meer te weten over de vrouw. Het enige aanknopingspunt tot nu toe vormt een klein briefje dat men na de aankoop van de Hilversumse veilinghouder ontving, met daarop de tekst: “Beppe Palsma / uit de familie Halbertsma / Piet van der Hem / neef van Oma Slager / 27/1 ’85”. Wie daarmee denkt dat wel duidelijk is wie de vrouw is, heeft het echter mis.
De ernstige vrouw in de stoel moet beppe Palsma zijn. Maar is Palsma haar eigen naam of die van haar (overleden) man? Betekent ‘uit de familie Halbertsma’, dat zij uit die familie komt òf dat het portret daar vandaan komt? De schilder Piet van der Hem is dus een neef van oma Slager: is mevrouw Slager de grootmoeder van de onbekende schrijver van het briefje?
Het museum heeft dus nog genoeg vragen waarop geen antwoorden zijn. Gehoopt wordt dat het publiek kan helpen bij het oplossen van de “genealogische puzzel”. Mogelijk zijn er mensen die de vrouw herkennen van een oude familiefoto. Wie meer weet kan contact opnemen met het museum via [email protected]
