Geallieerd bombardement op Schiphol (1943)

Op 13 december 1943 werd luchthaven Schiphol bij Amsterdam door de geallieerden gebombardeerd en operationeel uitgeschakeld. Dit om te voorkomen dat de luchthaven de Duitsers nog van dienst kon zijn.

De geschiedenis van Schiphol begint in 1916 met de aanleg van een militair vliegveld. Dit vliegveld was aanvankelijk 16,5 hectare groot, maar vanwege de dreiging van de Eerste Wereldoorlog werd het vliegveld uitgebreid tot 76 hectare.

Toen na de Eerste Wereldoorlog Albert Plesman van plan was om een Nederlandse luchtvaartmaatschappij op te richten, leek het moerassige land waarop alleen vier loodsen stonden, het meest geschikt. In 1920 landde er voor het eerste een verkeersvliegtuig op Schiphol. De luchthaven werd in de jaren hierna steeds belangrijker en in 1926 kocht de gemeente Amsterdam de grond om een stationsgebouw neer te zetten. Dat gebouw was net op tijd klaar voor de Olympische Spelen in Amsterdam in 1928. Ook werd het drassige land gedraineerd. In 1935 kwamen er vier betonnen landingsbanen. De luchthaven groeide ook in de jaren hierna flink door. In 1938 verwerkte de luchthaven al honderdduizend passagiers.

Fliegerhorst 561

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog was Schiphol een van de eerste doelen van de Duitse luchtmacht. Op 10 mei 1940, de eerste dag van de oorlog, werd de luchthaven gebombardeerd om zo de Nederlandse militaire luchtverdediging uit te schakelen. Maar liefst achttien KLM-toestellen werden hierbij vernield.

Na de capitulatie namen de Duitsers Schiphol in gebruik als basis voor de Luftwaffe, de Duitse luchtmacht. De luchtmachtbasis werd omgedoopt tot Fliegerhorst 561 en fungeerde als commandocentrum voor alle vliegvelden in het noorden van Nederland. Op het hoogtepunt bood de basis plaats aan zeventig Duitse bommenwerpers en jachtvliegtuigen.

Vanwege het strategische belang van de luchthaven werd Fliegerhorst 561 geregeld gebombardeerd door de geallieerden. De grootste aanval vond plaats op 13 december 1943. De luchtmachtbasis werd toen door toedoen van 199 Amerikaanse bommenwerpers die gezamenlijk bijna bijna zestienhonderd bommen afwierpen operationeel volledig uitgeschakeld. De ravage was zo groot dat de Duitsers besloten de basis te verlaten. Enige tijd later vernietigden de Duitsers de overgebleven landingsbanen eigenhandig, om te voorkomen dat de luchthaven door de geallieerden als uitvalsbasis kon worden gebruikt. Van het oude Schiphol was toen vrijwel niets over. Alleen de vloer van de vroegere vertrekhal was nog herkenbaar.

Wederopbouw

Na de Tweede Wereldoorlog werkten honderden arbeiders, met financiële steun van de landelijke overheid, hard aan de wederopbouw van Schiphol. Bomkraters moesten gedicht en onontplofte bommen onschadelijk gemaakt. Verder werden de landingsbanen hersteld en kwamen er houten barakken om passagiers en vracht tijdelijk onder te brengen. Ook bouwde men een houten noodgebouwtje met twee verdiepingen, dat tijdelijk dienst kon doen als verkeerstoren. Al op 28 juli 1945 landde het eerste vliegtuig weer op Schiphol.

De vliegerij blijkt zo populair dat Schiphol al snel moet uitbreiden. Dat gebeurde uiteindelijk echter pas in 1963. Er kwam toen een nieuw stationsgebouw aan de westkant van de oude luchthaven. In de jaren zeventig werd de luchthaven opnieuw uitgebreid. Twintig jaar later werd het treinstation gebouwd, waardoor reizigers tegenwoordig met de trein naar Schiphol kunnen reizen.

Tegenwoordig is Schiphol één van de ‘mainports’ van Europa en is het bovendien een ‘hub’: een overstapvliegveld voor langere vluchten. Het vliegveld heeft zes start- en landingsbanen.

Bronnen ▼