De uit België afkomstige Geert Buelens is een veelzijdig man die naam gemaakt heeft als dichter, essayist en columnist. Bovendien is hij hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Utrecht en gasthoogleraar Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Stellenbosch in Zuid-Afrika. Buelens onderzoek richt zich met name op de wisselwerking tussen literatuur en samenleving. Vijftig jaar na het mislukte revolutiejaar van 1968 vertelt Buelens in zijn nieuwe boek De jaren zestig: een cultuurgeschiedenis aan de hand van honderden liedjes, films en boeken over een nog steeds alomtegenwoordig decennium dat door conservatieven wordt gehaat en door progressieven wordt geadoreerd.
Buelens over de jaren zestig:
“De omwentelingen van de jaren zestig betroffen zeer zeker politiek en seksualiteit, maar bovenal waren ze cultureel van aard: miljoenen mensen gingen zich anders kleden, gingen anders praten, braken met de smaakpatronen van hun ouders en hoopten hun levens anders (ongedwongener, creatiever, gelijkwaardiger) in te richten. In grote delen van de wereld waren nu voor het eerst voldoende mensen bemiddeld en vrij genoeg om cultuur in hun leven te geven. Overheden investeerden massaal in onderwijs, wetenschap en kunsten – de Koude Oorlog ging immers ook om de hearts, minds and brains van de eigen bevolking. De transistorradio, de televisie en de bandrecorder maakten de cultuur op grote schaal draagbaar. Cultuur en identiteit waren altijd al nauw verweven geweest, maar voor het eerst kon zo’n grote groep mensen zich met bewuste keuzes zicht- en hoorbaar manifesteren als behorend tot een bepaalde (sub)cultuur.” (9)
Opbouw
De in 1971 geboren Buelens heeft zelf de jaren zestig niet meegemaakt en kan derhalve met de nodige historische distantie terugkijken op dit tijdvak. Buelens heeft daarbij gekozen voor een tweevoudige benadering, te weten een chronologische en een thematische. Zijn boek telt elf hoofdstukken die betrekking hebben op de culturele ontwikkelingen per jaar – in dit geval van 1960 tot en mét 1970 – die worden afgewisseld met twaalf thema-hoofdstukken. In deze twaalf thema-hoofdstukken gaat Buelens in op respectievelijk het verleden, de hoop, het geloof en de liefde van de jaren zestig alsmede de ontwikkelingen in het huiselijk domein, de popcultuur en situaties ten aanzien van werk, spel, macht, geweld en kennis. Het boek wordt afgesloten met een hoofdstuk over de toekomst van de jaren zestig van de vorige eeuw. Vergeleken met hedendaagse protestbewegingen en alternatieve zienswijzen concludeert Buelens:
“Als we vandaag niet los weten te komen van de jaren zestig, heeft dat zeer zeker te maken met de morele, politieke, seksuele en culturele kwesties die toen werden aangekaart. Maar bovenal gaat het hierom: we hangen vast aan dat decennium omdat er toen nog volop in een toekomstvisie werd geloofd. Geen enkele samenleving houdt het vol in het verleden te leven. Ook niet in dat van 68.”
Doordat Buelens er voor gekozen heeft om een chronologische benadering af te wisselen met een thematische aanpak, is het voor de lezers soms moeilijk om houvast te krijgen tijdens het lezen, omdat niet altijd duidelijk wordt waarom het ene onderwerp vooral aan geen jaartal gekoppeld wordt, terwijl het andere juist weer opgehangen wordt aan een bepaald thema. Jammer is ook dat Buelens niet echt ingaat op het onderscheid tussen bijvoorbeeld cultuur, subcultuur en tegencultuur.
Breed kader
Door deze benadering is het boek met ruim duizend pagina’s evenwel enorm lijvig geworden. Alleen al het notenapparaat omvat een slordige honderdzeventig bladzijden, hetgeen (potentiële) lezers zou kunnen afschrikken het werk ter hand te nemen. Juist deze brede benadering maakt het werk van Buelens echter tot een echte aanrader voor eenieder die zich bezighoudt met de cultuur van de jaren zestig.
Boek: De jaren zestig – Een cultuurgeschiedenis
Bekijk dit boek bij:
