Dark
Light

Geert Buelens over de jaren zestig

De jaren zestig – Een cultuurgeschiedenis
3 minuten leestijd
The Beatles voor de VARA-TV in Treslong, Hillegom op 5 juni 1964 (cc - Omroepvereniging VARA)
The Beatles voor de VARA-TV in Treslong, Hillegom op 5 juni 1964 (cc - Omroepvereniging VARA)

De uit België afkomstige Geert Buelens is een veelzijdig man die naam gemaakt heeft als dichter, essayist en columnist. Bovendien is hij hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Utrecht en gasthoogleraar Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Stellenbosch in Zuid-Afrika. Buelens onderzoek richt zich met name op de wisselwerking tussen literatuur en samenleving. Vijftig jaar na het mislukte revolutiejaar van 1968 vertelt Buelens in zijn nieuwe boek De jaren zestig: een cultuurgeschiedenis aan de hand van honderden liedjes, films en boeken over een nog steeds alomtegenwoordig decennium dat door conservatieven wordt gehaat en door progressieven wordt geadoreerd.

Buelens over de jaren zestig:

“De omwentelingen van de jaren zestig betroffen zeer zeker politiek en seksualiteit, maar bovenal waren ze cultureel van aard: miljoenen mensen gingen zich anders kleden, gingen anders praten, braken met de smaakpatronen van hun ouders en hoopten hun levens anders (ongedwongener, creatiever, gelijkwaardiger) in te richten. In grote delen van de wereld waren nu voor het eerst voldoende mensen bemiddeld en vrij genoeg om cultuur in hun leven te geven. Overheden investeerden massaal in onderwijs, wetenschap en kunsten – de Koude Oorlog ging immers ook om de hearts, minds and brains van de eigen bevolking. De transistorradio, de televisie en de bandrecorder maakten de cultuur op grote schaal draagbaar. Cultuur en identiteit waren altijd al nauw verweven geweest, maar voor het eerst kon zo’n grote groep mensen zich met bewuste keuzes zicht- en hoorbaar manifesteren als behorend tot een bepaalde (sub)cultuur.” (9)

Opbouw

De in 1971 geboren Buelens heeft zelf de jaren zestig niet meegemaakt en kan derhalve met de nodige historische distantie terugkijken op dit tijdvak. Buelens heeft daarbij gekozen voor een tweevoudige benadering, te weten een chronologische en een thematische. Zijn boek telt elf hoofdstukken die betrekking hebben op de culturele ontwikkelingen per jaar – in dit geval van 1960 tot en mét 1970 – die worden afgewisseld met twaalf thema-hoofdstukken. In deze twaalf thema-hoofdstukken gaat Buelens in op respectievelijk het verleden, de hoop, het geloof en de liefde van de jaren zestig alsmede de ontwikkelingen in het huiselijk domein, de popcultuur en situaties ten aanzien van werk, spel, macht, geweld en kennis. Het boek wordt afgesloten met een hoofdstuk over de toekomst van de jaren zestig van de vorige eeuw. Vergeleken met hedendaagse protestbewegingen en alternatieve zienswijzen concludeert Buelens:

“Als we vandaag niet los weten te komen van de jaren zestig, heeft dat zeer zeker te maken met de morele, politieke, seksuele en culturele kwesties die toen werden aangekaart. Maar bovenal gaat het hierom: we hangen vast aan dat decennium omdat er toen nog volop in een toekomstvisie werd geloofd. Geen enkele samenleving houdt het vol in het verleden te leven. Ook niet in dat van 68.”

Doordat Buelens er voor gekozen heeft om een chronologische benadering af te wisselen met een thematische aanpak, is het voor de lezers soms moeilijk om houvast te krijgen tijdens het lezen, omdat niet altijd duidelijk wordt waarom het ene onderwerp vooral aan geen jaartal gekoppeld wordt, terwijl het andere juist weer opgehangen wordt aan een bepaald thema. Jammer is ook dat Buelens niet echt ingaat op het onderscheid tussen bijvoorbeeld cultuur, subcultuur en tegencultuur.

Breed kader

De jaren zestig Een cultuurgeschiedenis
De jaren zestig Een cultuurgeschiedenis
Het interessante aan Buelens boek over de cultuur van de jaren zestig is dat de auteur niet alleen in gaat op de toestand in de Angelsaksische wereld, maar ook veel ruimte laat om te wijzen op parallelle ontwikkelingen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Daardoor worden de jaren zestig in een breed cultuur-historisch kader geplaatst met een wereldwijde scope.

Door deze benadering is het boek met ruim duizend pagina’s evenwel enorm lijvig geworden. Alleen al het notenapparaat omvat een slordige honderdzeventig bladzijden, hetgeen (potentiële) lezers zou kunnen afschrikken het werk ter hand te nemen. Juist deze brede benadering maakt het werk van Buelens echter tot een echte aanrader voor eenieder die zich bezighoudt met de cultuur van de jaren zestig.

~ Raymon R.J. Middelbos

Boek: De jaren zestig – Een cultuurgeschiedenis

Bekijk dit boek bij:

Bekijk dit boek bij Historiek Geschiedenisboeken

Raymon R.J. Middelbos (Emmen, 1984) is historicus en kenner van de Duitse geschiedenis. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) waarbij hij een een minor Duitslandkunde volgde. Daarbij is hij geïnteresseerd in stereotype beeldvorming en repressie van minderheden en ‘de Anderen’. Zo verscheen in 2010 in Geschiedenis Magazine van zijn hand een artikel over de negatieve benaderingswijze van het verschijnsel zelfdoding en de onderdrukking van suïcidanten in de Westerse geschiedenis sinds de Oudheid.

Als student liep Middelbos stages als geschiedenisdocent in het middelbaar onderwijs. Tijdens zijn research master aan de RuG was hij intern bij de vakgroep Sociaal-economische en Regionale Geschiedenis. In 2013 was Middelbos als vrijwilliger betrokken bij het NIOD-onderzoek naar “radicale beeldvorming in NSB-cartoons. Voorts was Middelbos educatief publieksmedewerker bij het RHC Groninger Archieven in de stad Groningen van 2013-2014 en zetelde hij van 2016-2018 in de redactie van het Waardeel, het tijdschrift voor de Drentse geschiedenis. Sinds de herfst van 2017 schrijft hij online boekbesprekingen voor Historiek.net.

Gerelateerde rubrieken:

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 51.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:

Gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief (51.171 actieve abonnees)


Donateurs ondersteunen ons project en dragen direct bij aan de uitbreiding van ons archief.

Meer informatie

×