Geld voor onderzoek naar onbekend 15e-eeuws getijdenboek uit kring gebroeders Van Lymborch

Verschillende fondsen hebben gezamenlijk in totaal 50.000 euro beschikbaar gesteld voor onderzoek naar een tot nu toe onbekend getijdenboek. Het gaat om een manuscript uit begin vijftiende eeuw dat vermoedelijk afkomstig is uit de bekende bibliotheek van hertog Jan van Berry, de opdrachtgever van de uit Nijmegen afkomstige gebroeders Van Lymborch. Doel is het getijdenboek, in fragmenten overgeleverd, zo compleet mogelijk te reconstrueren en meer te weten te komen over de makers, de opdrachtgever en de inhoud.

Het onderzoek wordt uitgevoerd door Stichting Maelwael Van Lymborch Studies, een kenniscentrum over het Nijmeegse kunstenaarsgeslacht Maelwael-Van Lymborch. Deze familie bracht in de Middeleeuwen belangrijke illuminatoren of miniaturisten voort. Vooral bekend is het rijkversierde getijdenboek dat de gebroeders Van Lymborch tussen 1405 en 1409 maakten in opdracht van de hertog van Berry: Belles Heures du duc de Berry (mooie uren van de hertog van Berry). Dit wereldberoemde boek, nu in het Metropolitan Museum of Art in New York, geldt als een van de hoogtepunten van de boekverluchting.

Een los blad

Het onbekende getijdenboek dat de komende tijd nader onderzocht wordt, kwam vier jaar geleden onder de aandacht, toen kunsthistoricus Rob Dückers een enkel blad aankocht. Hij zag direct dat de randversieringen van dezelfde kunstenaar zijn die ook de zeer verfijnde ranken en gouden blaadjes in de Belles Heures heeft geschilderd rondom de miniaturen van de gebroeders Van Lymborch. Het aangekochte losse blad met de randversiering van deze vermoedelijke medewerker van de Van Lymborchs zat in een in de negentiende eeuw geheel versneden boek.

Oorspronkelijk moet het manuscript tweehonderd bladen hebben bevat. Deze zijn nu over de wereld verspreid, maar vijftien bladen blijken zich in privécollecties in Gelderland te bevinden. André Stufkens, voorzitter van de Stichting Maelwael Van Lymborch Studies:

“Hoe vaak komt het voor dat er zoveel vijftiende-eeuwse losse bladen uit de kring van de Van Lymborchs in Gelderland te vinden zijn? Dat is een volslagen unieke situatie.”

Om fondsen te werven voor het onderzoek besloot de stichting een Gelders netwerk opgezet. Hiervan maken onder andere Wageningen University & Research, de Radboud Universiteit, Museum en Kasteel Huis Bergh, het Gebroeders van Lymborch Huis en twintig andere deskundigen en instellingen deel uit. Kunsthistorica dr. Hanneke van Asperen van de Nijmeegse universiteit leidt het onderzoek.

DNA-onderzoek

Bijzonder is het DNA- en eiwitonderzoek dat de stichting wil laten verrichten op het vijftiende-eeuws perkament. Volgens de stichting is het voor het eerst dat dergelijke analyse van oud perkament in Nederland plaatsvindt.

Ook gaat men proberen zoveel mogelijk van de 200 bladen te traceren om vervolgens tot een digitale reconstructie van het manuscript te komen. Elk gevonden blad wordt in het najaar geplaatst op de website van de stichting, zodat het publiek de vorderingen kan volgen. Verder wordt gezocht naar het antwoord op de vraag wie de randdecorateur precies was. Op die manier hoopt men ook duidelijk te krijgen wat de relatie van deze decorateur was met de gebroeders Van Lymborch en hun opdrachtgever Jan van Berry.

De Franse hertog bezat vijftien getijdenboeken, waarvan er acht bewaard zijn gebleven, waaronder de befaamde Très Riches Heures en Belles Heures, beide dus met miniaturen van de gebroeders Van Lymborch.

Boek: De Gebroeders Van Limburg. Nijmeegse meesters aan het Franse hof 1400-1416